مکی و مدنی
برای درک بیشتر کتاب خدا لازم است انسان مکی و مدنی قرآن را بشناسد زیرا وقتی که انسان مکان و مناسبت زمان صدور امری را بداند فهمش نسبت بدان چیز عمیق‌تر و تصورش دقیق‌تر خواهد بود، مقصود از مکی قسمتی از قرآن است که در عهد اول نبوت بر رسول‌الله جنازل شده است یعنی زمانی که رسول‌الله جدر مکه بودند و مشرکان را به یکتاپرستی و مسائل کلی انسانی دعوت می‌کردند و همه‌ی مخاطبان یا غالب آنان کافر و منکر بودند، آیاتی که در زمان پیش از هجرت نازل شده چه در خود مکه و چه در خارج از مکه، مکی به شمار می‌روند. و مقصود از آیات مدنی قسمتی از قرآن است که در عهد دوم نبوت رسول‌الله جیعنی هنگامی که مسلمانان قدرتی یافته و برای خود دولتی تشکیل داده بودند، نازل شده است.
در این آیات مسلمانان و مؤمنان مورد خطاب هستند و قوانین اجتماعی و تعالیم اخلاقی که باید بین آنها اجرا شود فروآمده است. علمای اسلام عنایت فراوانی به تشخیص مکی و مدنی داشته و دارند و در این مورد اوقات زیادی را صرف تحقیق و تتبع آن کرده‌اند اما در نتیجه آن اختلاف نظر دارند که در اینجا نزدیکترین قول به صواب را می‌آوریم. طبق این قول تعداد سوره‌هایی که در مدینه نازل شده است بیست است:
۱- بقره، ۲- آل‌عمران، ۳- نساء، ۴- مائده، ۵- انفال، ۶- توبه، ۷- نور، ۸- احزاب، ۹- محمد، ۱۰- فتح، ۱۱- حجرات، ۱۲- حدید، ۱۳- مجادله، ۱۴- حشر، ۱۵- ممتحنه، ۱۶- جمعه، ۱۷- منافقون، ۱۸- طلاق، ۱۹- تحریم، ۲۰- نصر و تعداد سوره‌های مورد اختلاف دوازه است ۱- فاتحه، ۲- رعد، ۳- رحمن، ۴- صف، ۵- تغابن، ۶- مطففین، ۷- قدر، ۸- بینه، ۹- زلزله، ۱۰- اخلاص، ۱۱- فلق، ۱۲- ناس. و بقیه‌ی سوره‌های قرآن بالا تفاق مکی است.