آداب تلاوت قرآن
برای خواندن قرآن از رسول‌الله جروش مخصوصی روایت شده که در کتب تجوید مورد بررسی قرار گرفته است و درباره‌ی احکام وقف و ابتدا نیز در آنجا به اندازه‌ی کافی سخن رفته است، لذا دلیلی برای تکرار آن در اینجا نمی‌بینیم، اما بی‌مناسبت نیست که در مورد آداب تلاوت مطالبی چند بیان شود:
۱- با وضو بودن به هنگام تلاوت قرآن گرچه تلاوت قرآن از حفظ در حال بی‌وضویی بدون خلاف جائز است، و چیزی که اکثر فقهاء در حال بی‌وضویی ارتباط با آن حرام دانسته‌اند حمل و دست‌زدن به آن است.
۲- انتخاب جای پاک و مناسب برای تلاوت همراه با ستر عورت و لباس پاک به قصد اجلال قرآن، خداوند عزوجل می‌فرماید:
﴿ذَٰلِكَۖ وَمَن يُعَظِّمۡ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى ٱلۡقُلُوبِ٣٢﴾[الحج: ۳۲].
«این است [فرایض خدا] و هر کس شعایر خدا را بزرگ دارد در حقیقت، آن [حاکى] از پاکى دلهاست.»
۳- خشوع هنگام تلاوت قرآن به قصد تعظیم باریتعالی زیرا انسان در موقع تلاوت قرآن مورد خطاب خداوند است.
۴- مسواک زدن.
۵- گفتن «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم».
۶- ترتیل قرائت با ادای صحیح حروف و صفات آنها بطوریکه از نظر قواعد تجوید نقصی در آن راه نیابد.
۷- خودداری از خواندن قرآن به روش آوازخوانان و فاسقان و سروده‌های مذهبی مشرکان و کافران.
۸- خواندن قرآن همراه با تدبر و فهم و پناه بردن از عذاب خدا هنگام مرور از آیات عذاب، و در خواست رحمت خدا هنگام گذر از آیات رحمت.
۹- تأثیرپذیری از آیات قرآن و نزدیکی دل به خدا بواسطه‌ی یادآوری وعده‌ها و وعیدهای آن، و در حد امکان گریستن به هنگام تلاوت، زیرا این حالات انسان را به خدا نزدیک می‌سازد. زیرا خداوند عزوجل فرماید:
﴿لَوۡ أَنزَلۡنَا هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ عَلَىٰ جَبَلٖ لَّرَأَيۡتَهُۥ خَٰشِعٗا مُّتَصَدِّعٗا مِّنۡ خَشۡيَةِ ٱللَّهِۚ﴾[الحشر: ۲۱].
«اگر این قرآن را بر کوهى فرومىفرستادیم، یقیناً آن [کوه] را از بیم خدا فروتن [و] از هم پاشیده مىدیدى. و این مَثَلها را براى مردم مىزنیم، باشد که آنان بیندیشند.»
و هنگامی که ابن مسعودسسوره‌ی نساء را بر رسول‌الله جخواند اشک از چشمانشان فرو ریخت. [۱۶]
۱۰- خوش صدایی در قرآن به این صورت که انسان دقت کند قرآن را هر چه خوش صداتر بخواند لکن به شرط اینکه به حد تکلیف نرسد و در حدی که قرائتش با خواندن کتاب معمولی فرق داشته باشد، رسول‌الله جفرماید: «زینوا القرآن بأصواتكم» [۱۷]و فرماید: «لیس منا من لم یتغن بالقرآن» [۱۸].
امام شافعی/گوید: تغنی به قرآن نیکو کردن صدا در قرائت آن است.
۱۱- بلند خواندن قرآن در حد غیرمتکلفانه در اماکن مناسب آن یعنی جایی که امکان دارد دیگران از آن استفاده کنند و مشمول رحمت خدا قرار گیرند زیرا با تلاوت قرآن رحمت خدا نازل می‌گردد اما اگر با خواندن قرآن مزاحمتی برای کسی ایجاد شود که سبب تنفر و ملال گردد و یا باعث تشویش خاطر نمازگزاری یا قاری دیگری گردد باید از بلند خواندن خودداری کرد.
در اینکه آیا از رو خواندن بهتر است یا از بر خواندن، اختلاف است و باید گفت: چون هدف اصلی قرائت تدبر و فهم قرآن است، نسبت به افراد مختلف فرق می‌کند، و بهتر است هر کس روشی را انتخاب کند که برای او تدبر و فهم بیشتری به همراه دارد. والله أعلم.
[۱۶] بخاری: تفسیر. [۱۷] ابوداود: الصلاة ۱۲۵۶. [۱۸] بخاری: توحید ۶۹۷۳.