علی ابن ابی‌طالبس
ابوالحسن علی ابن ابی طالب [۲۳](عبدمناف) بن عبدالمطلب بن هاشم ابن عم نزدیک و داماد پیغمبر جکه در صبیحه جمعه هفدهم ماه رمضان [۲۴]سال چهل هجری در شصت و سه سالگی زندگی را بدرود گفت. خلافت او چهار سال و نه ماه و شش روز بود، وی از فقهاء بزرگ و عالیقدر صحابه و در احکام فقهی رأی صائب داشت.
آنانی که از او روایت حدیث رسول خدا کرده‌اند عبارتند از: سه پسرش حسن و حسین و محمد بن حنفیه، ابن مسعود و ابن عمر و ابن عباس و ابن زبیر و ابوموسی و ابوسعید و زید بن ارقم و جابر بن عبدالله و ابوامامه و ابوهریره و عدۀ دیگر از صحابه و تابعینش. عدۀ احادیثی که از رسول خدا از او روایت شده، پانصد و هشتاد و شش حدیث می‌باشد. «خمسمائة وستة وثمانون حديثاً» [۲۵].
ابویعلی از حضرت علیسروایت می‌کند که پیغمبر جروز دوشنبه مبعوث گردید، و او روز سه شنبه اسلام آورد، واضح آن است که ایشان در آن هنگام ده سال داشت. در تاریخ الخفاء سیوطی می‌نویسد: در مردان، ابوبکرساولین کسی بود که به پیغمبر ایمان آورد، و از زنان خدیجۀ کبریلزوجۀ رسول خدا اولین کسی بود که اسلام آورد، از کودکان علیساولین کسی بود که به دین اسالم نایل گشت، و گویند: از عبدها زید بن حارثهساولین کسی بود که مسلمان شده است [۲۶].
شیرازی در طبقات الفقهاء بعد از ذکر خلفاء راشدین این عده از فقهاء و صحابه را نیز ذکر کرده است.
عبدالله ابن مسعود هزلی متوفی به سال ۳۲ هجری در شصت سالگی و بضعی.
معاذ بن جبل متوفی به سال ۱۷ یا ۱۸ هجری در سی و چهارسالگی.
زید بن ثابت متوفی به سال ۴۵ هجری.
ابودرداء عویمر بن مالک متوفی به سال ۵۷ یا ۵۸ در مدینه.
عبدالله ابن عباس متوفی به سال ۶۸ هجی، در هفتاد و یک سالگی.
عبدالله ابن عمر متوفی به سال ۷۴ یا ۷۳ یا ۷۲.
عبدالله ابن زبیر ابن عوام متوفی به سال ۷۳ در مکه.
عبدالله ابن عمرو عاص متوفی به سال ۷۷ در مصر یا ۶۵ در هفتاد و دو سالگی.
که این عده از بزرگان فقهاء صحابهشبوده‌اند.
ابوبکر صدیقستنها کسی بود که در حضور خاتم انبیاء جفتوا می‌داد، محمد ابن سهل ابن حثمه از پدرش نقل می‌کند که سه نفر از مهاجرین: [عمر، عثمان و علیش]و سه نفر از انصار: [ابی بن کعب، معاذ بن جبل و زید بن ثابتش]در عهد رسول خدا فتوا می‌دادند، شیخ کمال الدین علامه دمیری در کتاب حیاة الحیوان گوید: آنانی که در زمان [۲۷]رسول خدا فتوا می‌دادند، عبارتند از: «ابوبکر، عمر، عثمان، علی، عبدالرحمن بن عوف، ابی بن کعب، عبدالله بن مسعود، معاذ ابن جبل، عمار بن یاسر، حذیفه بن یمان، زید بن ثابت، سلمان فارسی، ابودرداء و ابوموسی اشعریش» [۲۸].
[۲۳] در تاریخ الخلفاء سیوطی سفحۀ ۱۶۶ گوید: نام ابی طالب، عبدمناف بود. [۲۴] بعضی گفته‌اند: نوزدۀ رمضان ضرب خورد در بیست و یک رمضان زندگی را وداع گفته است. حمد الله مستوفی در تاریخ گزیده گوید: در نوزدهم رمضان به جوار حضرت حق پیوست. [۲۵] تاریخ الخلفاء صفحۀ ۱۶۷. [۲۶] موافق با تاریخ البدایه والنهایه حافظ ابن کثیر جزء هفتم صفحۀ ۳۳۴. [۲۷] در مقدمۀ الفقه علی المذاهب الأربعة، مطبعۀ دارالکتب العربیه، قاهره، جلد اول، فتوا دادن این عده در زمان رسول خدا نیز تأیید شده است. (مقدمۀ عبدالرحمان حسن مدیر قسم المساجد بوزارة الأوقاف، قاهره). [۲۸] فرید وجدی در دائرة المعارف خود این عده را به عنوان فقهاء مشهور بعد از خلفاء راشدین آورده است. مطبعۀ دائرة المعارف قرن عشرین، جلد هفتم صفحۀ ۳۵۷ و ۳۵۸.