امام اعظم (ابوحنیفه)/
ابوحنیفه نعمان بن ثابت بن زوطی بن ماه. در ریحانة الادب [۴۹]گوید: «نسبت او به یزدجرد بن شهریار آخرین ملوک ساسانی می‌رسد»، در سال ۸۰ هجری در کوفه متولد شد و در سال ۱۵۰ در بغداد درگذشت.
وی/بسیار عالم و عامل و وارع و اهل زهد و پرهیز کثیر الخشوع و دائم التضرع بسوی خدا بود، از حماد ابن ابی سلیمان و از ابراهیم نخعی و علقمه بن قیس شاگرد عبدالله بن مسعود علم فقه و حدیث را اخذ و تلقی نمود، امام شافعی و امام مالک به کمالات او معترف بوده‌اند.
عده‌ای از اصحاب و شاگردان او بنام «اصحاب ابوحنیفه» مانند قاضی ابویوسف [۵۰]و محمد بن حسن شیبانی و زفر، مذهب او را دریافته و تدوین نمودند، عبدالله بن مبارک و وکیع، نیز از او روایت کرده‌اند. و او چهار تن [۵۱]از اصحاب پیامبر جرا مانند: انس بن مالک، عبدالله بن اوفی در کوفه، سهل بن سعد ساعدی در مدینه و ابوطفیل عامر بن وائله را در مکه درک نمود، لکن به آن‌ها نرسید، و اخذ از آن‌ها نکرد. ایشان از علماء درجه اول اسلام و مؤسس مذهب حنفیه است.
فضیل بن عیاض، وکیع بن جراح، ابراهیم ادهم، داوود طائی، بشر حافی و ابویوسف قاضی، محمد بن حسن شیبانی، زفر بن هزیل و بعضی دیگر از اکابر مجتهدین تلامذۀ وی بوده‌اند و از او روایت کرده‌اند [۵۲].
اکثریت مسلمانان افغانستان، پاکستان، بنگلادش، ترکیه، هندوستان و آسیای مرکزی تابع مذهب او می‌باشند و او در میان مسلمین عنوان «امام اعظم» را دارد [۵۳].
[۴۹] جلد ۷ صفحۀ ۷۶. [۵۰] دکتر محمد یوسف موسی در کتاب الفقه الاسلامی صفحۀ ۱۳۴ گوید: ابویوسف اصحاب ابوحنیفه اولین کسی بود که کتابی را در مذهب تدوین کرد. [۵۱] موافق با تاریخ ریحانة الادب جلد ۷ صفحۀ ۷۶. [۵۲] ریحانۀ الادب. [۵۳] ایرانشهر.