(٩) خطا دربارۀ نماز جمعه

مقالۀ «جمعه» را در دائرة‌المعارف اسلام، ژوینبول (Juynboll) نگاشته است. این خاورشناس اروپایی، دربارۀ آداب نماز جمعه، دچار اشتباهاتی چند شده که دو نمونه از آن‌ها را در اینجا می‌آوریم.

ژوینبول در وصف نماز جمعه می‌نویسد:

«نماز جمعه عبارت از نمازی است که مسلمانان با آن انس و آشنایی دارند و از دو رکعت نماز و خطبه‌ای تشکیل شده که خطیب پیش از نماز آن را می‌خواند»[٢٩٦].

باید یادآور شد که نماز جمعه دارای «دو خطبه» پیش از نماز است، و سخن ژوینبول در این تعریف، دقیق نیست.

باز می‌نویسد:

«شاید او (پیامبر اسلام) آهنگ برپا داشتن نماز را داشته بدان ترتیب که خطبۀ نماز، در پی آن باشد»![٢٩٧].

این ادعا نیز بدون دلیل است و در کتب فقهی و تاریخی اثری از آن دیده نمی‌شود و فقهای اسلام اتفاق‌ داشته و دارند که خطبه های نماز جمعه را باید پیش از نماز برگزار کرد نه در پی آن.

اشتباهات دیگری نیز در مقالۀ ژوینبول وجود دارد که از ذکر آن‌ها صرف‌نظر می‌کنیم[٢٩٨].

[٢٩٦]- عبارت ژوینبول را مترجمان عربی چنین ترجمه کرده‌اند: «صلاة الجمعةِ عبارةٌ عنِ الصّلاةِ المألوفةِ وهيَ ركعتانِ وَخطبةٌ یلقیها الخطیبُ قبلَ الصّلاة» (دائرة المعارف الإسلامیة، ج ١٢، ص ٢٨٦).

[٢٩٧]- «ولعلّه قدْ جری علی إقامةِ الصّلاةِ تتبعُها الخطبةُ» (دائرة المعارف الإسلامیة، ج ٢، ص ٢٨٦).

[٢٩٨]- دانشمند مصری استاد، احمد محمد شاکر اشتباهات مزبور را در ذیل مقاله ژوینبول آورده است (به ج ٢، صفحات ٢٨٦ و ٢٨٧ از دائرة المعارف الإسلامیة نگاه کنید).