تابشی از قرآن - ترجمه و تفسیر قرآن کریم - جلد چهارم

فهرست کتاب

سورۀ ضحی مکی و دارای ۱۱ آیه می‌باشد

سورۀ ضحی مکی و دارای ۱۱ آیه می‌باشد

سورة الضحى (مكية وهي إحدى عشرة آية)

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

﴿وَٱلضُّحَىٰ ١ وَٱلَّيۡلِ إِذَا سَجَىٰ ٢ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ ٣ وَلَلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لَّكَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ ٤ وَلَسَوۡفَ يُعۡطِيكَ رَبُّكَ فَتَرۡضَىٰٓ ٥ أَلَمۡ يَجِدۡكَ يَتِيمٗا فَ‍َٔاوَىٰ ٦ وَوَجَدَكَ ضَآلّٗا فَهَدَىٰ ٧ وَوَجَدَكَ عَآئِلٗا فَأَغۡنَىٰ ٨ فَأَمَّا ٱلۡيَتِيمَ فَلَا تَقۡهَرۡ ٩ وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ ١٠ وَأَمَّا بِنِعۡمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثۡ ١١ [الضحی:۱-۱۱].

ترجمه: به نام خدای کامل الذات والصفات رحمن رحیم. سوگند به روشنی هنگام چاشت(۱) و به شب چون آرام گیرد(۲) که پروردگار تو نه رهایت کرده و نه دشمنت گردیده(۳) و البته برای تو آخرت به از دنیاست(۴) و پروردگارت به زودی عطایت دهد تا خشنود گردی(۵) آیا یتیمت نیافت پس مأوایت داد (۶) و گمراهت یافت که هدایتت کرد(۷) و محتاجت یافت پس بی‌نیازت نمود(۸) پس یتیم را مقهور مکن(۹) و با سائل خشونت مکن(۱۰) و از نعمت پروردگارت سخن بگو.(۱۱)

نکات: این سوره موقعی نازل شد که مدتی وحی منقطع گشته بود به ‌روایتی ۱۲ روز، مشرکین زخم ‌زبان می‌زدند که خدای محمد، او را واگذار کرد و دشمن او شد، در اینجا حق‌تعالی جواب داده است. بعضی گفته‌اند مقصود از جملۀ: ﴿وَلَلۡأٓخِرَةُ....این است که آخر عمرت که دینت رواج خواهد گرفت بهتر از اوائل آن است. و مقصود از جملۀ: ﴿وَلَسَوۡفَ يُعۡطِيكَ....همین عطای دنیوی است که خدا دین او را رواج و نام او را بلند و جهان را مسخر او نمود. بعضی از بی‌خبران گفته‌اند که این سوره در بستر بیماری او نازل شده و این آیه راجع به شفاعت است و این صحیح نیست زیرا این سوره مکی و سیزدهمین سوره و در سال اول و دوم بعثت نازل شده و مربوط به ایام وفات نیست. و اما جملۀ: «وَوَجَدَكَ...» در مقدمۀ کتاب نوشتیم که مقصود گمراهی دینی است نه گم ‌شدن در طفولیت، زیرا راه خانه گم‌ کردن برای بسیاری از اطفال اتفاق افتاده و چیز مهمی نیست تا آیه نازل گردد، بلکه باید گفت حضرت رسول هدایت تفصیلی به اصول و فروع اسلام را نداشته اگر چه به ‌اجمال خدای را معتقد بوده است. مرحوم فخر رازی بیست وجه برای کلمۀ ﴿ضَآلّٗاذکر نموده ولی ظاهر همین است که گفته شد.