سورۀ زلزال مدنی و شامل ۸ آیه می‌باشد

سورة الزلزال (مدنية وهي ثماني آيات)

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

﴿إِذَا زُلۡزِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ زِلۡزَالَهَا ١ وَأَخۡرَجَتِ ٱلۡأَرۡضُ أَثۡقَالَهَا ٢ وَقَالَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَا لَهَا ٣ يَوۡمَئِذٖ تُحَدِّثُ أَخۡبَارَهَا ٤ بِأَنَّ رَبَّكَ أَوۡحَىٰ لَهَا ٥﴾[الزلزال:۱-۵].

ترجمه: به نام خدای کامل الذات و الصفات رحمن رحیم. هنگامیکه زمین به لرزش شدیدخود به لرزه درآید (۱) و زمین سنگینی‌های خود را بیرون آورد(۲) و انسان بگوید زمین را چه شده(۳) در آن روز اخبار خود را زمین باز گوید(۴) چراکه پروردگارت به آن وحی نموده است.(۵)

نکات: مقصود از این هنگام روز قیامت است و اثقال زمین اموالند و به اضافه جواهرات و معادن که مورد توجه دنیاپرستان بوده و حسرتشان زیاد گردد و دریغ از عمر خود بخورند که به آن صرف کرده‌اند. و مقصود از بیانِ زمین اخبار خود را، این است که بیان می‌کند اعمال و رفتاری که در روی آن انجام شده و حضور اقوام، ملل و آثاری که در زمین قیامت است خود خبرهای آن است. شاعر گوید:

دندانۀ هر قصری پندی دهدت نو نو
پند سر دندانه بشنو ز بن دندان

و جملۀ: ﴿بِأَنَّ رَبَّكَ أَوۡحَىٰ لَهَا﴾ممکن است مفعول تحدث باشد و ممکن است باء آن باء سببیه باشد.

﴿يَوۡمَئِذٖ يَصۡدُرُ ٱلنَّاسُ أَشۡتَاتٗا لِّيُرَوۡاْ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٦ فَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٍ خَيۡرٗا يَرَهُۥ ٧ وَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ شَرّٗا يَرَهُۥ ٨﴾[الزلزال:۶-۸].

ترجمه: در آن روز مردم دسته‌دسته پراکنده بیرون آیند تا اعمال خود را ببینند (۶) پس هر‌کس به اندازۀ ذره‌ای کار نیکی کند آنرا می‌بیند(۷) و هر‌کس به قدر ذره‌ای عمل شری کند آنرا ببیند.(۸)

نکات: عرب از ذرّه کمتر چیزی ندارد و نمی‌تواند بفهمد و خدا هم به عرف عرب تکلّم نموده و ذره همان چیزهایی است که در جوِّ هوای صاف هنگامی که خورشید از سوراخی می‌تابد و چیزهایی به نام ذرات در هوا نمایان می‌شود. مقصود این است که عمل خیر و شر هر قدر هم کم باشد باز در قیامت حساب دارد [۲۷۶]. پس کسانی که از این کتاب إلهی مردم را بی‌خبر نگاه داشته و اخبار جعلی برایشان می‌خوانند و بدعتها را رواج می‌دهند و شفاعتی بر خلاف توحید می‌تراشند باید بروند توبه کنند.

[۲۷۶] چنانکه خداوند متعال می‌فرماید: ﴿... وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا﴾[الکهف: ۴۹] « و می‌گویند: ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته مگر اینکه آن را به شمار آورده است؟!».