امام نووی رحمه الله

شرح البخاری

در مقدمۀ صحیح بخاری پس از حمد و ثنای خدا می‌فرماید: و امام صحیح بخاری، من تصمیم به جمع‌آوری کتابی در شرح صحیح بخاری گرفته‌ام که اعتدال را بین اختصار و مبسوط نه از آن اختصارهایی که مخل معنی و هدف و نه از آن مبسوطاتی که ملال‌آور گردد رعایت کنم و اگر ضعف همت و کمی رغبت در مبسوطات نبود این شرح را بالغ بر صد جلد آن هم با پرهیز از تکرار و درازگویی بلکه با فایدۀ زیاد و بیان مطالب مخفی و آشکار می‌رساندم.

ولی من اعتدال در اختصار را پیشۀ خود ساخته و بر ترک درازگویی حریص بوده و در بسیاری از اوقات اختصار را ترجیح داده‌ام و اگر خدا بخواهد در آن از جملاتی از علوم شکوفا از احکام و اصول و فروع و آداب و اشارات زاهدانه و بیان اصول قواعد شرعی و روشن نمودن معانی الفاظ لغوی و أسماء رجال حدیث و توشیح موارد مشکل و أسماء دارای کنیه و اسماء کسانی که دارای پدرانی هستند و پدرانشان مبهم می‌باشد و آگاهی بر نکات ظریفی از حال بعضی روایان و دیگرانشان تا آخر بیان خواهم نمود. ولی او /قبل از اینکه به آرزوهایش در عمل پوشاندن به گفته‌هایش برسد مرگ به سراغش آمد و فقط ابتدای صحیح بخاری را تا باب «الدين النصيحة»رسیده که شامل دو حدیث و شرح آن می‌باشد و بقیه را به خدا واگذار نموده و دعوتش را لبیک گفته است.