شاگردان امام نووی:
شاگردش، ابنعطار میگوید [۳۵۹]: افراد زیادی از علماء و حفّاظ و رهبران و فرماندهان و رؤسا نزد او تلمّذ نمودند و تعداد فراوانی از علماء از محضر او فارغالتحصیل گردیدند و علم و فتاوایی او در اکناف و اطراف پیچید ... الخ.
اکنون به معرفی برخی از شاگردانش میپردازم:
از جملۀ آنها، علامه علاءالدین ابوالحسن علی بن ابراهیم بن داود دمشقی معروف به ابن عطار است که او را به خاطر همراهی شدیدش با او و اعتماد نووی به او به آن مختصر نووی گفتهاند.
ابن عطار میگوید [۳۶۰]: نووی /رفیقی شفیق برای من بود، به احدی غیر از من اجازۀ خدمتکردنش را نمیداد و من نیز به این امر راغب بودم. او تمام حرکات و سکنات مرا زیر نظر داشت و لطفش در تمام آن لحظات و تواضعش در تمام حالات نصیب من میشد و مرا در تمام چیزها حتی در مورد چگونه به استقبال خطرات رفتن ادب مینمود و این قدر حق بر گردن من دارد که از نوشتن و بندکشیدن آنها ناتوانم.
و بسیاری از تألیفاتش را نزد او به طور دقیق و ماهرانه خواندم و به من رخصت اصلاح آنچه از تألیفاتش که برایم نامعلوم بود داد و چیزهایی را در حضورش اصلاح نمودم و او آن را با خط خودش نوشت و مرا تأیید نمود، و به من ورقهای که اسامی تعدادی کتاب که آنها را مینوشت و با خط خودش تألیف مینمود داد و گفت: هنگامی که از دنیا رفتم شرح المهذب را از این کتابها تکمیل کن که برایم مقدور نشد. مدت همنشینی خصوصی من با او از سال ۶۶۰ هجری و اندکی قبل از آن تا هنگام وفاتش حدود ۶ سال میباشد.
یکی دیگر از شاگردانش، صدر الرئیس فاضل ابوالعباس احمد بن ابراهیم بن مصعب که از او بخشی از منهاج فرا گرفت. و شمس محمد بن ابوبکر بن ابراهیم بن عبدالرحمن بن نقیب که او از آخرین برجستگان اصحاب نووی بوده است.
از دیگر شاگردانش میتوان افراد زیر را نام برد: بدر محمد بن ابراهیم بن سعد الله بن جماعۀ، شهاب محمد بن عبدالخالق بن عثمان بن مزهر انصاری دمشقی مقری، شهابالدین احمد بن محمد بن عباس بن جعوان، ابوالعباس احمد ضریر واسطی ملقب به خلال، نجم اسماعیل بن ابراهیم بن سالم بن خباز، شیخ زاهد جبریل کردی، امینالدین سالم بن ابو بدر، قاضی جمالالدین سلیمان بن عمر بن سالم زرعی، قاضی صدرالدین سلیمان بن هلال جعفری، خطیب داریا، و ابوالفرج عبدالرحمن بن محمد بن عبدالحمید بن عبدالهادی مقدسی، علاء علی بن ایوب بن منصور مقدسی کسی که منهاج را با دست خط خودش نوشت و ویرایش و منقح نمود و آن با دست خط او در مدرسۀ محمودیه موجود میباشد، محییالدین ابوزکریا یحیی بن فاضل جمال الدین اسحاق بن خلیل، عبدالرحیم بن محمد بن یوسف السمهودی در شهرش فقیه گردید و به دمشق آمد و علومی را از نووی فرا گرفت، قاضی ضیاءالدین علی بن سلیم، شمس الدین بیطار المعبر، شهابالدین إربدی، عبدالله بن محمد بن علی، که نووی دربارۀ او میگوید: او از فضلاء و یاران متأخرین ماست، و شهابالدین ابوحفص عمر بن کثیر پدر محدث و مؤرخ، مشهور به ابن کثیر [۳۶۱].
[۳۵۹] تحفة الطالبين، ۹/أ. [۳۶۰] مرجع سابق، ۵/ب. [۳۶۱] اسامي شاگردانش را از سيره او تأليف سخاوي، الدرالكامنة، التذكرة، طبقات الشافعية، و تحفة الطالبين خلاصه نمودهايم و ما سيره شيوخ نووي و غيره را ذكر نكرديم و قصد آن بود كه رجال سند شيوخ و شاگردانش را ذكر نكنيم. سيره اكثر آنها در الطبقات الكبري جزء ۹ چاپ جديد يا الدرر الكامنة موجود ميباشد.