احکام سجدۀ سهو

۶- مشغول نشدن به هموار کردن محل سجده و حرکات زیاد در نماز

معیقیبسمی‌گوید: رسول الله جدرباره‌ی کسی که خاک‌های مکان سجده‌اش را هموار می‌کرد، فرمود: «إِنْ كُنْتَ فَاعِلاً فَوَاحِدَةً» [۸۳]. «اگر می‌خواهی این کار را انجام دهید، یک بار کافی است».

دلیل این نهی محافظت بر خشوع است تا در نماز حرکات زیاد انجام نشود، و اگر مکان سجده نیاز به صاف کردن داشت بهتر است قبل از نماز این کار را انجام داد.

همچنین پاک کردن پیشانی و بینی نیز در هنگام برخواستن از سجده مکروه است، و پیامبر جگاهی بر روی گل آلود سجده کرد و اثر آن در پیشانی وی باقی می‌ماند و آن را در هر برخواستن از سجده‌ای پاک نمی‌کرد و حتی اثر آن بعد از نماز هم پیدا بوده است، زیرا غرق شدن در نماز و خشوع باعث می‌شود نمازگزار این چیزها را فراموش کند و به آن‌ها مشغول نشود و پیامبر جفرموده‌اند: «إِنَّ فِى الصَّلاَةِ شُغْلاً» [۸۴]. «نماز انسان را از چیزهای دیگر دور می‌کند».

همچنین بازی و حرکت زیاد هنگام نماز آفتی است دیگر که تعداد بی‌شماری از نمازگزاران به آن مبتلا هستند. اهل علم گفته‌اند که حرکات زیاد و متوالی بی‌مورد نماز را باطل می‌کند، چه رسد به این که افرادی در نمازی بازی می‌کنند، و با وجود این که به بارگاه خداوند ایستاده‌اند، به ساعت خود نگاه می‌کنند، و یا لباس خود را راست می‌کنند، و یا انگشت در بینی فرو می‌برند و راست و چپ به‌سوی آسمان نگاه می‌کنند.

[۸۳] بخارى: ۱۲۰۷. [۸۴] روایت بخاری، فتح الباری: ۳/ ۷۲.