حکم پیروی از امام در رکعت اضافی
از شیخ ابن عثیمین/سوال می‌شود: اگر امام سهواً پنج رکعت نماز خواند، حکم نماز او و مأموم چیست؟ و آیا آن رکعت اضافی برای مسبوق درنظر گرفته می‌شود؟
ایشان جواب می‌دهند:
اگر امام سهواً پنج رکعت بخواند، نمازش صحیح است و همچنین نماز کسی که پشت سر وی نماز می‌خواند، البته بشرطیکه او نیز متوجه آن رکعت اضافی نشود و سهواً با امام برخواست و یا اصلاً به حکم آن جهل داشت، نمازش صحیح است.
اما کسی که به آن رکعت اضافی آگاه بود و امام برای رکعت اضافی برخواست، او باید (با گفتن سبحان الله امام را متوجه اشتباهش کند و اگر متوجه نشد نباید با او بلند شود بلکه) خود بنشیند و تشهد خوانده و سلام دهد، زیرا او در این حالت می‌داند که آن رکعت اضافی باعث ابطال نماز امام می‌شود، مگر آنکه مأموم احساس کند که هدف امام از برخواستن برای رکعت اضافی به سبب وارد شدن خللی در یکی از رکعت‌های نمازش بوده است، مانند ایجاد خللی در قرائت فاتحه، که در این حالت باز نبایستی با امام بلند شود بلکه باید در جای خود نشسته اما منتظر امام بماند و با او سلام دهد [۱۴۵].
اما این رکعت اضافی امام، بعنوان رکعتی برای فرد مسبوق، یعنی کسی که از رکعت دوم به بعد به جماعت ملحق گشته، محسوب می‌شود.
مثلا هرگاه شخصی در رکعت دوم وارد جماعت شد، باید هنگام برخواستن امام در رکعت اضافی با وی بلند شود و بعد با او سلام دهد، و اگر در رکعت سوم به جماعت ملحق شد آن رکعت اضافی امام برای او در نظر گرفته می‌شود و لذا بعد از سلامِ امام فقط یک رکعت دیگر می‌خواند [۱۴۶]، زیرا اگر بگوییم آن رکعت اضافی برای مسبوق در نظر گرفته نمی‌شود، بدین معناست که مسبوق عمداً رکعتی را اضافه می‌خواند در حالیکه اگر کسی عمداً یک رکعت اضافه بخواند نمازش باطل است، اما امام معذور است زیرا او عمداً آن رکعت را اضافه نخوانده بلکه از روی فراموشی بوده و لذا نمازش باطل نیست [۱۴۷].
[۱۴۵] شیخ الاسلام ابن تیمیه در مورد این سوال چنین جواب می‌دهد: «اگر مأمومین از روی جهل با امام (در رکعت اضافه) بلند شدند نمازشان باطل نمی‌شود، اما اگر بدان (رکعت اضافه) علم داشتند برای آنها شایسته نیست تا از امام پیروی کنند، بلکه منتظر وی بمانند (تا امام برای تشهد بنشیند) و با آنها سلام دهد، و یا آنکه (مأمومین) قبل از امام سلام دهند، ولی انتظار بهتر است». مجموع الفتاوى: ۲۳/۵۳. و اگر احیانا مأموم در محل تشهد منتظر امام بماند تا با وی سلام دهد، در آنصورت بر مأموم لازمست تا با امام به سجده‌ی سهو برود، زیرا متابعت از امام لازم است. [۱۴۶] البته چون امام در نماز خود زیادتی داشت، و بابت آن سهو لازم می‌شود که بعد از سلام دو سجده‌ی سهو بجای آورد، ولی مسبوق که هنوز یک یا چند رکعت وی باقی مانده نباید با امام سلام دهد و به سجده سهو برود، بلکه بایستی با سلام امام بلند شود و نماز خود را کامل گرداند و سلام دهد و او نیز دو سجده‌ی سهو برده و دوباره سلام می‌دهد، زیرا فرد مسبوق در سهو امام همراه او بوده است. [۱۴۷] شماره سؤال: ۶۵۱.