هرگاه مسبوق اشتباهاً با امام سلام دهد، ولی بعداً بیاد آورد و نمازش را ادامه دهد
سوال: شخصی در رکعت دوم نماز عصر به امام ملحق می‌شود، و هنگامی که امام نماز خود را به انتها رساند و سلام داد او (مسبوق) نیز به اشتباه با امام سلام می‌دهد، آیا بعد از آنکه متوجه خطای خود گشت و نمازش را ادامه داد بر او لازم است تا سجده‌ی سهو ببرد؟
جواب: آری، بر مسبوق لازم است تا بعد از آنکه نمازش را کامل کرد به سجده‌ی سهو برود، و محل سجده‌ی سهو در این حالت بعد از سلام خواهد بود. اما قابل ذکر است که اگر مأموم در نماز خود مرتکب سهوی شود، او نیازی نیست سجده‌ی سهو انجام دهد، زیرا امام سهو وی را متحمل می‌شود. [۱۶۰]
امام نووی/در «الـمجموع» می‌گوید: «هرگاه (مأموم) پشت سر امام مرتکب سهو شد، امام سهو وی را تحمل خواهد کرد، و هیچیک از آن دو (امام و مأموم) سجده‌ی سهو نمی‌برند و در این خلافی بین اهل علم نیست. شیخ ابو حامد [۱۶۱]می‌گوید: و این رأی تمامی علما بجز مکحول است، چرا که او می‌گوید: مأموم خود باید سجده‌ی سهو به جای آورد» [۱۶۲].
و دلیل آن نیز این فرموده‌ی پیامبر جاست: «إِنَّمَا جُعِلَ الإِمَامُ لِيُؤْتَمَّ بِهِ فَلاَ تَخْتَلِفُوا عَلَيْهِ» [۱۶۳]. یعنی: «همانا امام برای این قرار داده شده، تا به او اقتدا شود، پس از وی تخلف نکنید». و سجده‌ی سهو مأموم، تخلف از امام خواهد بود، پس جایز نیست.
اما اگر نمازگزار مسبوق باشد و بعد از سلام امام مرتکب سهوی در نمازش شود، در این حالت بر او لازم است تا در پایان نمازش سجده‌ی سهو به جای آورد. امام نووی/می‌گوید: «و اگر (نمازگزار) مسبوق باشد و بعد از سلام امام سهوی انجام داد، (در این حالت) امام سهو وی را متحمل نخواهد کرد، زیرا پیروی و اقتدا(ی مسبوق از امام) قطع شده است» [۱۶۴].
و در کتاب دائرة المعارف فقهی آمده: «هرگاه مسبوق بعد از سلام امام سهواً سلام داد، او نمازش را ادامه دهد و (در انتها) سجده‌ی سهو انجام دهد» [۱۶۵].
[۱۶۰] البته بجز آنکه مأموم رکنی از نمازش را انجام نداده باشد، زیرا در این حالت بعد از سلام امام بایستی آن رکن را انجام دهد و بعد نمازش را ادامه دهد تا به پایان می‌رسد. [۱۶۱] مراد، امام محمد غزالی/است. [۱۶۲] المجموع: ۴/۶۳. [۱۶۳] بخاری: ۷۲۲، و مسلم: ۴۱۴. [۱۶۴] المجموع: ۴/۶۴. [۱۶۵] الموسوعة الفقهیة: ۸/۲۰۶.