احکام سجدۀ سهو

فهرست کتاب

کسی که آیه یا ذکری را در غیر محل خود بخواند

کسی که آیه یا ذکری را در غیر محل خود بخواند

هرگاه نمازگزار (در نماز) سخنی مشروع را سهواً در غیر محل خود بگوید، مثلا (آیه‌ای از) قرآن را در سجده بخواند، آیا سجده‌ی سهو بر او واجب می‌شود؟ و آیا این سجده قبل از سلام است یا بعد از آن؟

جواب دادند: اولاً قرائت قرآن در سجده نامشروع است، و بلکه از آن نهی شده است، و همینطور در رکوع، به دلیل این فرموده‌ی پیامبر ج: «أَلاَ وَإِنِّى نُهِيتُ أَنْ أَقْرَأَ الْقُرْآنَ رَاكِعًا أَوْ سَاجِدًا فَأَمَّا الرُّكُوعُ فَعَظِّمُوا فِيهِ الرَّبَّأوَأَمَّا السُّجُودُ فَاجْتَهِدُوا فِى الدُّعَاءِ فَقَمِنٌ أَنْ يُسْتَجَابَ لَكُمْ» [۲۱۶]. یعنی: «هان بدانید! که من از قرائت قرآن در حالت رکوع و سجود نهی شده‌ام، پس در رکوع عظمت خداوند را بگوئید، و در سجود بسیار دعا کنید، چرا که امید است برای شما اجابت شود». هرچند بر اساس قول راجح نماز او صحیح است.

دوماً: اگر کسی (در نماز) سخن مشروعی را در غیر محل خود بگوید ولی همراه آن، ذکر مشروعی را که می‌بایست در آنجا خوانده شود، بخواند، مثلا در محل سجده (آیه‌ای از قرآن) قرائت کند و علاوه بر آن، ذکر «سبحان ربي الأعلى»را نیز بخواند، در این حالت سجده‌ی سهو بر او واجب نیست ولی برایش جایز است، اما اگر سخن مشروعی را در غیر محل خود بگوید ولی ذکر مشروعی را که معمولا در آن محل خوانده می‌شود، نخواند، مثلا در محل سجده قرائت کند ولی ذکر «سبحان ربي الأعلى»را در آن نخواند، در این حالت سجده‌ی سهو بر او واجب می‌شود، زیرا ترک واجبی (از واجبات نماز) کرده است و محل سجده‌ی سهو نیز قبل از سلام (پایانی) نماز است [۲۱۷].

[۲۱۶] روایت مسلم در کتاب الصلاة باب «النهي عن قراءة القرآن في الركوع والسجود» ح۲۰۷ (۴۷۹). [۲۱۷] شماره سؤال: ۶۷۲.