سوم: سنت‌های نماز:
سنت‌های نماز بسیارند، که برخی از آن‌ها قولی و برخی دیگر فعلی هستند. بعضی از فقها سنت‌های قولی را نزدیک به هفده سنت و سنت‌های فعلی را تا پنجاه و پنج سنت شمرده‌اند.
سنت‌های قولی نماز که یازده مورد هستند:
۱- دعای استفتاح [۲۵۳].
۲- استعاذه، یعنی: «أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»قبل قرائت فاتحه و سوره در تمامی رکعت‌ها.
۳- بسمله.
۴- گفتن آمین با انتهای قرائت فاتحه.
۵- خواندن سوره‌ی بعد از فاتحه در رکعت اول و دوم.
۶- جهری خواندن قرائت فاتحه و سوره در دو رکعت اول نماز‌های صبح و مغرب و عشاء توسط امام.
۷- گفتن «مِلْء السَّمَاوَات وَمِلْء الْأَرْض وَمِلْء مَا شِئْت مِنْ شَيْء بَعْدُ» بعد از «رَبَّنَا وَلَكَ الْحَمْدُ حَمْدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ».
۸- سه بار خواندن تسبیح در رکوع.
۹- سه بار خواندن تسبح در سجده.
۱۰- اضافه خواندن بر «رب اغفر لي»در جلوس بین دو سجده.
۱۱- صلوات در تشهد آخر بر آل بیت پیامبر جو دعای بعد از آن.
سنت‌های فعلی یا هیئات نماز:
۱- بالا بردن دست‌ها در هنگام تکبیرة الاحرام آغازین نماز.
۲- بالا بردن دست‌ها در هنگام رفتن به رکوع .
۳- بالا بردن دست‌ها در هنگام برخواستن از رکوع.
۴- قرار دادن دست راست بر روی دست چپ روی سینه [۲۵۴].
۵- نگاه کردن به محل سجده.
۶- فاصله انداختن بین دو پا هنگام قیام.
۷- گرفتن زانوها با کف دست‌ها هنگام رکوع.
۸- تمکین أعضای سجود بر زمین.
۹- فاصله انداختن بازوها از پهلو، و شکم از ران‌ها، و ران‌ها از ساق پا، و نوک انگشتان دست و پا رو به قبله، و چسپاندن پاشنه‌ی پاها به هم و بلند کردن آرنج‌ها از زمین، و قرار دادن سر بین دو کف دست.
۱۰- افتراش [۲۵۵]در جلوس بین دو سجده، و در تشهد اول ، وتورک [۲۵۶]در تشهد دوم.
۱۱- گذاشتن دست‌ها بر روی ران‌ها در جلوس بین دو سجده، و در تشهد علاوه بر آن باید تمام انگشتان دست راست را ببندد فقط انگشت اشاره را باز می‌کند.
۱۲- بالا بردن دست‌ها در هنگام برخواستن از تشهد اول.
۱۳- رو کردن به طرف راست و چپ هنگام سلام دادن.
البته در برخی از موارد ذکر شده‌ی فوق مابین علما اختلاف وجود دارد، چنانکه فعلی نزد برخی واجب ولی نزد دیگری سنت است و بلعس،که در کتاب‌های فقهی مبسوط است. والله أعلم.
[۲۵۳] دعای استفتاح دعایی است که بعد از گفتن تکبیرة الحرام و قبل از قرائت فاتحه خوانده می‌شود، و الفاظ مختلفی دارد که مشهورترین آن‌ها دعایی است که ابوهریرهسروایت کرده و گفته است: پیامبر جوقتی در نماز تکبیر (احرام) می‌گفت قبل از خواندن فاتحه لحظه‌ای سکوت می‌کرد، گفتم‌ای رسول خدا، پدر و مادرم فدایت، در سکوتی که بین تکبیر و قرائت می‌کنی چه می‌گویی؟ پیامبر جفرمود می‌گویم: «اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ خَطَايَاىَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اللَّهُمَّ نَقِّنِى مِنْ خَطَايَاىَ كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ اللَّهُمَّ اغْسِلْنِى مِنْ خَطَايَاىَ بِالثَّلْجِ وَالْمَاءِ وَالْبَرَدِ »«خداوندا! بین من و خطاهایم فاصله بیانداز همچنانکه بین مشرق ومغرب فاصله انداختنی، خداوندا! مرا از گناهانم پاک کن همچنانکه لباس سفید از چرک و آلودگی پاک می‌شود، خداوندا! مرا از خطاهایم با برف و آب و تگرک بشوی». [متفق علیه]. [۲۵۴] البته علما در محل بستن دست‌ها اختلاف نظر دارند؛ حنفیه می‌گویند باید زیر ناف باشد، و شافعیه می‌گویند بالای ناف و زیر سینه باشد، و حنابله می‌گویند که باید بر روی سینه باشد. دلایلی که احناف به آن استناد می‌کنند احادیث ضعیفی هستند که هیچیک از روایت‌های مورد استناد آن‌ها صحیح نیست، ولی حدیثی که در این مورد به صحت رسیده است، روایت ابن خزیمه از وائل بن حجرساست که گفت: «صليت مع رسول الله جو وضع يده اليمنى على يده اليسرى على صدره»[ابن خزیمة: ۴۷۹]. یعنی: «با پیامبر جنماز خواندم درحالیکه ایشان کف دست راست خویش را بر روی کف دست چپ گذاشته و بر روی سینه‌ی خود قرار داده بود». [۲۵۵] نصب‌نمودن پای راست و رو به قبله نمودن انگشتان آن و نشستن بر پای چپ. [۲۵۶] دراز کشیدن پای چپ زیر پای راست و نهادن نشیمنگاه بر زمین، و نصب کردن پای راست و رو به قبله نمودن انگشتان آن.