احکام سجدۀ سهو

فهرست کتاب

۱- نقص در ارکان نماز :

۱- نقص در ارکان نماز :

هرگاه نمازگزار رکنی از نمازش را ترک کرد، اگر آن رکن ترک شده تکبیرة الاحرام [۹۸]باشد، نمازش باطل است حال چه از روی عمد باشد یا سهواً روی داده باشد، زیرا نماز وی با ترک تکبیرة الاحرام منعقد نمی‌شود.

اما اگر رکن ترک شده غیر از تکبیرة الاحرام بود، حال چنانکه ترک آن عمدی بوده باشد نمازش باطل است. اما اگر ترک آن سهوی باشد در اینصورت، اگر این نقص را بیاد نیاورد تا آنکه به مکان همان رکن ترک شده در رکعت بعدی رسید، باید آن رکعتی که رکن در آن ترک شده بود را حساب نکند بلکه رکعت اخیر را به عنوان جایگزین رکعت ناقص محسوب نماید. ولی اگر هنوز به مکان رکن ترک شده در رکعت بعدی نرسیده بود و بیاد آورد که رکنی را ترک کرده، در این صورت بر او واجب است که (بلافاصله) به مکان رکن ترک شده بازگردد و آن رکن را به جای آورد و بعد (از همانجا) به نماز خود ادامه دهد. و در هردو حالت فوق باید ( واجب است) به سبب سهوی که در نمازش مرتکب شده بعد از سلام نماز سجده‌ی سهو ببرد.

مثلا فرض کنید شخصی در رکعت اول است و سجده‌ی دوم را فراموش می‌کند، بعد در رکعت دوم هنگامی که در بین دو سجده نشسته بیاد می‌آورد که در رکعت اول یک سجده برده است، [۹۹]حال او باید رکعت اول خود را حساب نکند بلکه رکعت دوم را به جای آن محسوب نماید، بعبارتی رکعت دوم را به عنوان رکعت اول نمازش حساب کند (زیرا رکعت اول به سبب ترک سجده‌ی دوم باطل است) بعد به نماز خود ادامه می‌دهد و سپس سلام داده بعد دو سجده (سهو) می‌برد و باز سلام می‌دهد.

مثالی دیگر: فرض کنید شخصی در رکعت اول، نشستن بین دو سجده و نیز سجده‌ی دوم را فراموش می‌کند (یعنی فقط یک سجده می‌برد و بعد برای رکعت بعدی بلند می‌شود)، سپس در رکعت دوم در هنگام رکوع آن را بیاد می‌آورد [۱۰۰]، در این حالت بایستی به مکان رکن ترک شده بازگردد یعنی بنشیند و یک سجده ببرد [۱۰۱]بعد از همانجا به نماز خود ادامه دهد تا اینکه به انتها رسیده و سلام می‌دهد بعد به سبب سهوی که مرتکب شده دو سجده (سهو) می‌برد و باز سلام می‌دهد.

[۹۸] الله اکبر آغازین نماز. [۹۹] در این حالت به مکان رکن ترک شده (یعنی سجده‌ی دوم) در رکعت بعدی رسیده و بیاد آورده. [۱۰۰] در این حالت هنوز به مکان رکن ترک شده (یعنی سجده‌ی دوم) در رکعت بعدی نرسیده بلکه جلوتر و در رکوع بیاد آورده. [۱۰۱] برای جبران این نقص، باید ابتدا بنشیند چون در رکعت قبلی جلوس بین دو سجده را ترک گفته بود، و انجام یک سجده هم، برای ترک سجده‌ی دوم رکعت اول است، در ضمن آن مقدار اضافی که در رکعت دوم انجام داده را حساب نمی‌کند، بلکه باید از همانجایی که نقص نماز خود را برطرف نمود بعنوان رکعت حساب نماید.