احکام سجدۀ سهو

فهرست کتاب

حکم کسی که سهواً قبل از اتمام نماز سلام دهد، و غذا بخورد و سپس یادش بیاید

حکم کسی که سهواً قبل از اتمام نماز سلام دهد، و غذا بخورد و سپس یادش بیاید

از جناب شیخ سوال شد: درباره‌ی نمازگزاری که (قبل از آنکه نمازش را کامل کند) به گمان آنکه نمازش تمام شده (زودتر) سلام دهد، و بعد از آن افعالی را انجام می‌دهد که منافی (یا باطل کننده ی) نماز هستند، مثلا آب یا غذا می‌خورد [۱۶۶]، سپس بیاد می‌آورد که قسمتی از نمازش باقی مانده است حکم چیست؟

جواب دادند: بنا را بر سابق قرار دهد (و بازگشته نمازش را از جایی که مانده ادامه بدهد)، زیرا فعل او (خوردن یا نوشیدن) که منافی نماز است بر این مبنا انجام داده که (به گمانش) نمازش تمام شده است، پس این فعل به دلیل فراموشی از وی صادر گشته و یا آنکه به حقیقت حال جاهل بوده، و فراموشی و جهل دو عذری هستند که (حکم) فعل نهی شده (در نماز را) که در این‌جا خوردن یا نوشیدن است ساقط می‌کنند، و پیامبر جو اصحابش در نماز خود همینگونه (عمل می‌کردند) با وجود آنکه مرتکب افعالی منافی نماز مانند سخن گفتن می‌شدند. اما اگر فعل منافی نماز (عملی باشد که موجب) نقض وضو باشد، پس بنا را بر سابق قرار ندهد (و نمازش را از نو بخواند)، زیرا اگر وضویش باطل شود بدلیل بی‌وضویی بین نماز انقطاع ایجاد می‌شود و لذا پیگیری ادامه نماز غیرممکن خواهد شد. و خلاصه‌ی جواب سوال کننده: با توجه به اینکه خوردن و نوشیدن جدا کننده‌ی بین نمازش بوده، پس او بنا را بر سابق قرار دهد و نمازش را (از جائیکه باقی مانده) ادامه دهد و در انتها بعد از سلام سجده‌ی سهو ببرد (و باز سلام دهد) [۱۶۷].

[۱۶۶] خوردن و نوشیدن در اثنای نماز موجب باطل شدن نماز می‌گردد. امام ابن منذر می‌گوید: «علماء اجماع کرده‌اند بر اینکه اگر کسی در نماز فرض، عمداً بخورد یا ‏بیاشامد لازم است نمازش را اعاده کند». الإجماع: ۴۰. و نزد جمهور علماء، نماز سنت نیز همینطور است، چون چیزی که فرض را باطل کند، سنت ‏را نیز باطل می‌کند.‏ (مختصر فقه، دکتر عبدالعظیم بن بدوی). [۱۶۷] شماره سؤال: ۶۷۵.