۱- حکم به بدعت
امام نَووی [۱۷۳۴]میگوید: «نظرِ صحیح و منتخب که بیشتر علما و دانشمندان اسلامی به آن اقرار دارند، این است که خوارج همچون سایر اهل بدعت تکفیر نمیشوند [۱۷۳۵]». شیخ علی قاری از این عبارت چنین برداشت نموده که امام نووی، شیعهها را به دلیل بدعتگذار بودنشان کافر ندانسته، اما به این نکته اشاره میکند که مذهب رافضیها دچار تطور و تغییر میشود و اینکه رافضیهای متأخر همچون گذشتگان خود نیستند و شیعههای زمان او (شیخ علی قاری) همچون شیعههایی نیستند که نووی و دیگر دانشمندان در مورد آنها صحبت نمودهاند. پس در توضیح این سخن امام نووی میگوید: «این سخن نووی در مورد رافضیهای عصر ما نیست؛ چرا که شیعههای زمان ما علاوه بر اینکه اکثر اهل سنت را کافر میدانند، اعتقاد به کفر و ارتداد اکثر صحابۀ رسولالله ج نیز دارند. بنابراین، آنها به اجماع و بدون هیچ اختلافی کافرند [۱۷۳۶]».
در اینباره دو احتمال وجود دارد: یا اینکه امامیه در دوران امام نووی، اصحاب را تکفیر نکردهاند، یا اینکه امام نووی: چنین چیزی را از آنان سراغ نداشته است. احتمال دوم، قویتر و به حق نزدیکتر است؛ زیرا در اصول و مراجع شیعه که قبل از امام نووی نوشته شده، روایاتی وجود دارد که اصحاب را تکفیر نمودهاند؛ همچنین امام نووی در شرح مسلم توضیح میدهد که امامیه صحابه را تکفیر نمیکنند؛ بلکه این کارِ غلات شیعه [= شیعههای افراطی] است [۱۷۳۷].
[۱۷۳۴] او یحیی بن شرف بن حسن بن حسین نووی است. ابنکثیر میگوید: «وی در مذهب امام شافعی استاد بوده است. او فقیه و عالم برجسته و خبره عصر خود بوده و در سال ۶۷۶ه وفات نموده است (البداية و النهاية: ۳/۲۷۸ و ۲۷۹). [۱۷۳۵] نووی، شرح صحیح مسلم: ۲/۵۰. [۱۷۳۶] مرقات المفاتیح: ۹/۱۳۷. [۱۷۳۷] بنگرید به: نووی، شرح صحیح مسلم: ۱۵/۱۷۳.