محمد صلی الله علیه وسلم از دیدگاه خاورشناسان

جاذبه

ادوارد گیبون[١٨٦] (١٧٣٧-١٧٩٤م) مورخ صاحب نام انگلیسی، در کتاب تاریخ انحطاط و سقوط امپراتوری روم[١٨٧] جلد ٥، صفحۀ ٣٣٥، چاپ لندن به سال ٣٩-١٣٨٣م، راجع به خصوصیات پیامبر چنین می‌نویسد: «شخص محمد از لحاظ جمال و زیبایی صوری، امتیازاتی داشت؛ این امتیازات را جز از نظر کسانی که فاقد آن هستند، نمی‌توان ناچیز انگاشت. او پیش از آنکه شروع به نطق و سخنرانی می‌کرد، چه شنونده یک نفر بود و چه جمعی بودند، همه مجذوب لطف و محبتش می‌شدند و توجه همه به او جلب می‌شد و صورت آراسته و آمرانه، سیمای موقر و باشکوه، چشمان نافذ، تبسم ملیح و جاذب، محاسن پرمو، قیافه‌ی بیان‌گر تمام احساسات روحی وی و بالاخره نکات و لطایفی که در محاوره به کار می‌برد، همه را وادار می‌کرد که در برابرش صدای هلهله‌ی تکریم بلند کنند. در امور اجتماعی و کارهای مربوط به زندگی، دقیقاً کلیه‌ی آداب و رسوم کشورش را رعایت می‌کرد. تواضع و احترام او در برابر اغنیا و ثروتمندان و در مقابل فقرا و بینوایان، همه و همه یکسان بود. وضوح و صراحتی که در گفتار به کار می‌برد، جای اختفایی برای مقاصد نهایی‌اش نمی‌گذاشت. آداب معاشرتی که در برابر دوستان از نظر رفاقت و سابقه نشان می‌داد، همانی بود که برای عموم افراد، از نظر بشردوستی رعایت می‌کرد! حافظه‌اش قوی و پردامنه و هوش و ادراکش سهل و اجتماعی بود. نیروی تصورش عالی، قضاوتش صریح و روشن و سریع و قاطع بود، هم دارای قدرت فکر و اندیشه بود و هم دارای قدرت عمل و اقدام[١٨٨]. اگرچه نقشه‌اش به تدریج با موفقیت پیش می‌رفت، با این حال نخستین فکر رسالت الهی‌اش بیانگر نبوغی اصیل و عالی است»[١٨٩].

[١٨٦]- Edward Gibon.

[١٨٧]- کتاب مذکور توسط دی. ام. لو تلخیص شده که خانم فرنگیش شادمان (نمازی) آن را به فارسی برگردانده و به همت انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است. بخش‌هایی که راجع به تاریخ اسلام هستند. حذف شده‌اند که امیدواریم مترجمان چیره‌دست، کار ترجمۀ این قسمت مهم را براساس نسخۀ اصل آن انجام دهند! (مؤلف)

[١٨٨]- همان؛ ١٦- ١٧.

[١٨٩]- داستان‌هایی از زندگی ما؛ ١٥٥- ١٥٦.