محمد صلی الله علیه وسلم از دیدگاه خاورشناسان

زندگانی پیامبر

وقتی زندگی پیغمبر از نظر می‌گذرد، هیچکس نمی‌تواند در این باب تردید کند که ظهور وی بر بسیاری از کارهایی همچون: زنده به گورکردن دختران (از آنجا که اعراب به بازماندگان ذکور بیشتر اهمیت می‌دادند) بخت‌آزمایی و آوازه‌خوانی خط بطلان کشید و قماربازی و شراب‌خواری را به کلی ممنوع اعلام کرد. لزوم تعاون، نیکی در حق بردگان و فقیران و اسیران و مسافران درمانده دراین آیین، بطور بارزی با آنچه پیش از آن متداول بود، تفاوت داشت. خود وی هرگز مدعی نشد که انسان پاک و بی‌گناهی است، بلکه همواره خاطر نشان می‌ساخت که عاری از ضعف‌های بشری نیست و با سایر مردم تفاوتی ندارد؛ البته این امر مانع از آن نشد که از همان مراحل نخست، در جامعه‌ی اسلامی سیمایش مورد تجلیل و تکریم فوق العاده واقع نشود و عصمت و لغزش‌ناپذیری و علم به احوال آینده به وی منسوب نگردد و یک سلسله افسانه‌ها درباره‌ی شخصیتش که از دوران جوانی‌اش آغاز می‌شود و تمام زندگی‌اش را دربر می‌گیرد، پدید نیاید و این طرز تلقی‌ها حتی در سیره‌ای که به قلم ابن اسحاق (٧٦٨م) نوشته و توسط ابن هشام (٨٣٤م) تهذیب شد، نیز آمده است!

این طرز تلقی از پیغمبر، در تطور زندگی عامه مسلمانان تأثیر وسیعی داشته است و هنوز هم دارد. و براساس آن گفتار و کردار [حضرت] محمد به عنوان نمونه‌ی عالی رفتار و گفتار، نگریسته شده و به تمام احکام و اوامر او اهمیتی که خاص کلام وحی است، داده شده و سعی بر این بود تا تمام امور را بدانگونه که ممکن بود و او چنان خواسته باشد، تحت ضابطه درآورند. بدینگونه علم خاصی به نام «علم حدیث» به وجود آمد که احوال و اقوال پیغمبر یا آنچه را که گمان می‌رفت اقوال و احوال او بوده است، جمع و تدوین می‌کرد و می‌کوشید تا آنان را به عنوان قواعد رفتار عمومی تنظیم و تعیین کند؛ این احادیث در آغاز بطور شفاهی نقل می‌شد، اما بعدها مجموعه‌ی مفصل مکتوبی از این روایات شفاهی پدید آمد.