احتیاط ابن مسعود در نقل حدیث
حضرت عبدالله بن مسعودساز بزرگان صحابه هستند، وی از صحابهش، اهل فتوا نیز بودند. در صدر اسلام به دین اسلام مشرف شد و در هجرت به حبشه نیز شرکت داشت. چون از خدمتگزاران خاص رسول اکرم جبود به «صاحب النعل»، «صاحب الوسادۀ» و «صاحب المطهرۀ»، ملقب گردید.
حفاظت و نگهداری کفش‌ها، بالش، و آفتابه رسول الله جدر بیشتر اوقات بر عهده او بود. رسول اکرم جدر باره او فرمودند: «اگر کسی را بدون مشورت به امارت برگزینم، عبدالله بن مسعودسخواهد بود. رسول الله جدر باره او چنین نیز فرمودند: «تو هروقت بخواهی اجازه حضور در مجلس و محفل مرا داری». ضمناً فرمودند: «هرکس می‌خواهد قرآن را به گونه‌ای که نازل شده بخواند مانند عبدالله بن مسعود بخواند» و فرمودند: «حدیثی را که ابن مسعود برای شما بیان کند آن را بپذیرید». حضرت ابوموسی اشعری سمی‌گوید: «زمانی که ما از یمن می‌آمدیم تا مدت زمان زیادی بر این باور بودیم که ابن مسعودساز اهل بیت هستند، زیرا که او و مادرش به کثرت در خانه حضرت رسول جرفت و آمد می‌کردند» [۸۳]. با این همه «ابوعمرو شیبانی/» می‌گوید: مدت زیادی در خدمت ابن مسعودسبودم ولی یکبار هم نشنیدم که ایشان سخنی را به حضرت رسول الله جنسبت بدهد و اگر چنین می‌کرد تمام بدنش به لرزه درمی‌آمد.
عمرو بن میمون/می‌گوید: مدت یک سال در هر پنجشنبه‌ها نزد ابن مسعودسمی‌رفتم ولی نشنیدم که او حتی یک دفعه سخنی را به رسول الله جنسبت دهد. روزی حدیثی را به پیامبر جنسبت داد و بلافاصله، لرزه بر اندامش افتاد. چشمهایش قرمز، رگ‌های گردنش متورم شد و پیشانی او عرق کرد. آنگاه اظهار داشت: پیامبرجچنین فرمودند یا شبیه آن، یا اندکی کم و بیش از آن [۸۴].
آری، این بود احتیاط این بزرگان در نقل حدیث، زیرا رسول اکرم جفرموده بودند: «هرکس به دروغ سخنی را به من نسبت دهد، جایش را در دوزخ ساخته است». با توجه به این حدیث، صحابهسهرچند که سخنان و مطالب منقول از پیامبر جرا برای مردم بیان می‌کردند ولی در نسبت دادن آن مطالب به پیامبر جنهایت احتیاط را به کار می‌بردند تا دروغی از زبان آنان بیرون نیاید. متأسفانه ما امروزه بدون کمترین احتیاطی و بدون تحقیق کافی، به نقل حدیث می‌پردازیم و اندکی نیز احساس ترس و خوف نمی‌کنیم، در صورتی که نسبت دادن حدیث به پیامبر جمسئولیت بسیار سنگینی است. دلایل نقل فقه حنفی بیشتر، منقول از عبدالله بن مسعودساست.
[۸۳] بخاری. [۸۴] مقدمه او جز و مسند احمد.