نگاهی به تاریخ ایران بعد از اسلام

اوضاع مذهبی ایران در اوایل صفویه

اوضاع مذهبی ایران در اوایل صفویه به قرار ذیل بود:

شیعه‌ها: در بعضی از شهرهای ایران اقلیت‌های کوچکی از شیعیان وجود داشت مانند سبزوار، مشهد، ری و قم اما بسیاری از آن‌ها مانند اهالی کاشان به اهل سنت گرویده بودند.

حنفی‌ها: خاندان‌های تیموری – جغتایی – ایل‌ها و قبیله‌های ترک‌نژاد شرق – قبیله‌های بلوچ – افغان در سیستان و بلوچستان – خراسان – افغانستان –ماوراءالنهر – مازندران – کرمان – یزد – سمنان – کاشان وغیره.

شافعی‌ها: در نواحی جنوبی ایران استان‌های هرمزگان – فارس – مرکزی – اصفهان – سمنان - اراک – آذربایجان شرقی و غربی – کردستان – کرمانشاهان – همدان – خوزستان – ایلام – لرستان = چهارمحال بختیاری – کهکیلویه و بویراحمد – زنجان – قزوین – گیلان – عراق و سایر نواحی ایران.

تنها جاهائی که صفویه قادر نشد در آنجا قتل‌عام به راه اندازد سیستان و بلوچستان و ماوراءالنهر بود. ماوراءالنهر در دست ازبکان بود و سلسله ازبکی که به تازگی در آنجا تأسیس شده بود در حال قدرت‌گیری بود. سیستانی‌ها در زمان قدرت یافتن صفویه به رهبری ملک سلطان محمود سیستانی کاملاً متحد بودند و این امر باعث شد که صفویه فکر تغییر مذهب در آن دیار را کنار گذارد. سیستان و بلوچستان در آن زمان بسیار بزرگ‌تر از حال بود و شامل هرمزگان و استان هرات می‌شد. حتی شاه عباس اول به علت موقعیت بلوچستان و اتحاد و اتفاق مردم آن دیار ترجیح داد که حاکمی از قزلباش را به آن سرزمین نفرستد و فرد مورد نظر مردم آنجا را حاکم بلوچستان کند.