مصطلح حدیث

فهرست کتاب

[المزید فی متصل الأسانید] [۱۸۸]:

[المزید فی متصل الأسانید] [۱۸۸]:

[۱۸۸. - موضوع دیگری که در مورد زیاده در حدیث وجود دارد؛ زیادت در سند آن است که با نام «المزید في ‏متصل الأسانید»‏(زیادتی در سند متصل) مشهور است.‏ مزید اسم مفعول از «زیادة» است و متصل ضد منقطع است و اسانید جمع اسناد بمعنی سند است.‏ و در اصطلاح علم حدیث عبارتست از: حدیثی که در سند آن یک (یا چند) راوی اضافی وارد شده و اینگونه ‏نشان می‌دهد که سند آن متصل بوده و هیچ ایرادی ندارد.‏ بعنوان مثال: حدیثی که ابن مبارک روایت کرده که گفت: حدثنا سفیان عن عبدالرحمن بن یزید حدثنی ‏بسر بن عبیدالله قال سمعت أبا أدریس قال سمعت واثلة یقول سمعت أبامَرثَد یقول سمعت رسول الله ‏صلی الله علیه وسلم یقول:«لا تجلسوا علی القبور ولا تُصَلوا إلیها»بر روی قبور ننشینید و به سوی ‏آن‌ها نماز نخوانید. (مسلم کتاب الجنائز و ترمذی).‏ این روایت در دو مکان از سند آن زیادتی است:‏ ‏۱) در لفظ «سفیان»؛ کسی که این روایت را از ابن مبارک/نقل کرده دچار وهم شده و سفیان ‏را مابین ابن مبارک و عبدالرحمن بن یزید قرار داده است، زیرا تعداد زیادی از راویان ثقه این حدیث ‏را چنین روایت کرده‌اند: از ابن مبارک از عبدالرحمن بن یزید...‏ ‏۲) در لفظ «أبا ادریس»؛ این بار خود ابن مبارک/دچار وهم شده و أبا ادریس را نیز در سند ‏ذکر کرده است در حالی که بسیاری دیگر از راویان اصلا ذکری از أبا ادریس نکرده‌اند.‏ چه وقت «زیادت در سند» مردود خواهد شد؟ علما دو شرط جهت مردود نمودن زیادت در سند قرار داده‌اند:‏ ۱- بایستی آن راوی که حدیث را در حالت بدون زیادت روایت می‌کند از راویی که حدیث را با زیادت ‏روایت می‌کند ثقه‌تر و قابل اطمینان‌تر باشد.‏ ۲- باید در مکانی که زیادت صورت می‌گیرد توضیحی مبنی بر آن اضافی داده شده باشد.‏ حال اگر این دو شرط یا یکی از آن‌ها وجود نداشته باشد، در آنصورت سند حدیثی که در آن زیادت رخ ‏داده قبول می‌گردد و قسمت زیاده (بعنوان سند اصلی) حدیث پذیرفته شده و رد نمی‌شود و بلکه سند ‏دیگر که خالی از این زیاده باشد را بعنوان سند منقطع درنظر می‌گیریم، البته انقطاع آن خفی خواهد ‏بود و آن همان حدیثی است که به «مرسل خفی» مشهور است.