تعریف حدیث:
الف) حدیث در لغت عبارتست از هرآنچه که ضد قدیم باشد. و عبارتست از: هر کلامی که بوسیله‌‌ی آن سخن گفته شود و نقل گردد و به انسان ابلاغ شود. قرآن می‌فرماید: ﴿وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا٨٧﴾[النساء: ۸۷].
یعنی: و راستگوتر از خدا در سخن کیست؟
و می‌فرماید: ﴿فَلۡيَأۡتُواْ بِحَدِيثٖ مِّثۡلِهِۦٓ إِن كَانُواْ صَٰدِقِينَ٣٤﴾[الطور: ۳۴].
یعنی: اگر راست مىگویند سخنى همانند آن بیاورند.
در این آیه خداوند تبارک و تعالی کتاب خویش را حدیث نامیده است.
و باز می‌فرماید: ﴿وَإِذۡ أَسَرَّ ٱلنَّبِيُّ إِلَىٰ بَعۡضِ أَزۡوَٰجِهِۦ حَدِيثٗا﴾[التحریم: ۳].
یعنی: و آنگاه که پیامبر با برخی از همسران خود سخنی نهانی گفت.
ب) و حدیث در اصطلاح عبارتست از: هرآنچه که از قول یا فعل یا تقریر [۴]یا صفتی (ظاهری یا اخلاقی) که به پیامبر جنسبت داده می‌شود. [۵]
و جمهور گفته‌اند حدیث عبارتست از: هرآنچه که به پیامبر جیا صحابی یا تابعی نسبت داده می‌شود. [۶]
[۴] تقریر به این معنی است که در حضور پیامبر جکاری صورت گرفته باشد و ایشان آن را رد نکرده باشند، و یا در غیاب پیامبر جقولی گفته شود یا فعلی انجام گردد و سپس آن را به پیامبر جابلاغ کنند و ایشان آن را تایید کند یا رد ننماید. [۵] مثال‌هایی برای قول و فعل و تقریر در بخش اول این کتاب خواهد آمد. [۶] لمحات فی أصول الحدیث؛ دکتر محمد ادیب صالح، ص۲۸.