۲- صحیح مسلم [۳۴۷]:
کتاب مشهوری است که امام مسلم بن حجاج نیشابوری/آن را تألیف کرده و در آن کتاب، احادیثی را از رسول الله جکه نزد او صحیح بوده جمع آوری کرده است. امام نووی/می‌گوید: «مسلم در کتاب خود روشی را درپیش گرفته که در احتیاط و دقت و ورع و شناخت، کامل است، و جز افراد معدودی در طول قرن‌ها کسی بدان راه نمی‌یابد».
او احادیث متناسب (و مربوط به یک موضوع) را یکجا جمع می‌کرد و طرق حدیث و الفاظ آن را براساس ابواب مرتب می‌نمود، اما از ذکر ترجمه (عناوین ابواب) احادیث خودداری کرده، حال شاید بدلیل ترس از زیاد شدن حجم کتاب خویش بوده باشد یا بدلیل دیگری، در عوض جماعتی از شارحان کتاب او، اقدام به گذاشتن عناوین ابواب بر احادیث کتاب او پرداخته‌اند و از جمله بهترین آن‌ها شرح امام نووی/است. [۳۴۸]
تعداد احادیث مسلم با احتساب موارد تکراری (۷۲۷۵) هفت هزار و دویست و هفتادو پنج است و با حذف احادیث تکراری به (۴۰۰۰) چهار هزار حدیث خواهد رسید. [۳۴۹]
جمهور یا جمیع علما اتفاق دارند بر اینکه صحیح مسلم از جهت صحت احادیث آن، در مرتبه‌‌ی دوم بعد از صحیح بخاری قرار دارد، چنان‌چه در مقایسه‌‌ی بین این دو کتاب گفته شده است:
تشاجر قوم في البخاري ومسلم
لدي وقالوا: أي ذَين تقدم
فقلت لقد فاق البخاري صحة
كما فاق في حسن الصناعة مسلم
عده‌ای در مورد صحیح بخاری و مسلم نزد من مشاجره کرده و گفتند: کدامیک مقدمتر هستند؟گفتم: احادیث بخاری در صحت برتری جسته همچنان که احادیث مسلم در تألیف یعنی ساختار نیکوی آن برتری دارد. [۳۵۰]
[۳۴۷] اسم اصلی کتاب چنین است: «المُسنَد المختصر من السُّنن بنقل العدل عن الرسول الله ج». [۳۴۸] از جمله شرحهای انجام شده بر کتاب صحیح مسلم عبارتند از: ۱- «المنهاج في شرح الجامع الصحيح للحسين بن الحجاج». که شرح امام نووی/(متوفی ۶۷۶هـ) بر صحیح مسلم بوده که از مشهورترین کتاب در نوع خود است. امام نووی صحیح مسلم را به باب تقسیمبندی کرده و عناوین آن را قرار داده است، و موجب شده تا استفاده از صحیح مسلم ساده‌تر شود و مزایایی دارد که از جمله‌‌ی آن مزایا سادگی رسیدن به آن است. ۲- «المُعلِم بفوائد كتاب صحيح مسلم». که شرح مازُرِی ابو عبدالله محمد بن علی (متوفی ۵۳۶هـ) است. ۳- «إكمال المعلِم في شرح صحيح مسلم». که شرح قاضی عیاض بن موسى الیحصبی السبتی مالکی (متوفی ۵۴۴هـ) است. ۴- «المفهم لما أشكل من تلخيص كتاب مسلم». شرح ابی العباس احمد بن عمر بن ابراهیم القرطبی (متوفی ۶۱۱هـ) است. ۵- «إكمال إكمال المعلم». که شرح الأبی مالکی است، و او ابو عبد الله محمد بن خلیفة (متوفی ۷۲۸هـ) از اهل تونس است، و الأبی منتسب است به «أبة» یکی از قریه‌های تونس است. او در شرح خود، شرحهای مازری و قاضی عیاض و قرطبی و نووی را جمع کرده است. ۶- «الديباج على صحيح مسلم بن الحجاج». که شرح امام جلال الدین سیوطی (متوفی ۹۱۱هـ) است. ۷- شرح شیخ الإسلام زکریا انصاری شافعی (متوفی ۹۲۶هـ). ۸- شرح شیخ علی القاری حنفی (متوفی ۱۰۱۶هـ). [۳۴۹] البته گفته شده که احادیث مسلم با احتساب موارد تکراری، (۱۲۰۰۰) دوازده هزار حدیث است. اما استاد محمد فؤاد عبدالباقی احادیث بدون تکرار مسلم را (۳۰۳۳) سه هزار و سی و سه حدیث، و با احتساب تکرار ولی بدون متابعات، (۵۷۷۷) پنج هزار و هفتصد و هفتاد و هفت حدیث شمارش کرده است، و شواهد آن نیز بالغ بر (۱۶۱۸) هزار و ششصد و هیجده حدیث است، بنابراین، مجموع احادیث مسلم نزد استاد محمد فؤاد عبدالباقی (۷۳۸۸) حدیث می‌باشد. (مصادر الحدیث و مراجعه؛ سید عبدالماجد الغوری، ج۱ ص۲۶). [۳۵۰] یعنی احادیث مسلم در ترتیب از بخاری بهتر است ولی احادیث بخاری از نظر صحت بر مسلم برتری یافته است. البته بعضی از علما کتاب مسلم را بر بخاری برتری داده‌اند؛ امام ابو علی نیشابوری استاد حاکم ابوعبدالله نیشابوری می‌گوید: «هیچ کتاب (حدیثی) را زیر گسترهی آسمان صحیح‌تر از صحیح مسلم ندیده‌ام»، و برخی از علمای مغرب نیز همین رای را پذیرفته‌اند. اما باید توجه داشت که رجال بخاری ثقه ترند و اتصال آن‌ها شدیدتر است، و استنباطات فقهی در کتاب بخاری وجود دارد که در مسلم نیست. امام نووی در شرح صحیح مسلم درباره‌‌ی مقارنه‌ی بین صحیحن می‌گوید: «این دو کتاب مهمترین کتاب‌ها بعد از قرآن کریم هستند، و کتاب بخاری از مسلم صحیح‌تر است و البته گفته شده که کتاب مسلم صحیح‌تر است، ولی صواب، قول اول است». ابن صلاح می‌گوید: «کتاب‌های صحیح بخاری و صحیح مسلم، صحیح‌ترین کتاب‌ها بعد از قرآن هستند، اما در مورد آنچه که از شافعی برایمان نقل کرده‌اند که ایشان گفته است: «من از نظر علمی کتابی بهتر (صحیح‌تر) از کتاب مالک سراغ ندارم» و دیگران با الفاظ دیگری همین مطلب را از او نقل کرده‌اند، به این خاطر بوده که شافعی این مطلب را زمانی گفته که کتاب‌های مسلم و بخاری وجود نداشتند. مطلب دیگر این که، کتاب صحیح بخاری از صحیح مسلم از نظر درجه‌ی صحت بالاتر است و از نظر محتوا دارای فواید بیشتری است، اما اینکه ابو علی حافظ نیشابوری- استاد حاکم ابو عبدالله - حافظ، گفته است: در زیر گسترهی آسمان کتابی صحیح‌تر از کتاب مسلم بن حجاج وجود ندارد؛ [جواب این است]: صاحبان این گفته و کسان دیگری از اساتید مغرب که کتاب صحیح مسلم را بر صحیح بخاری ترجیح داده‌اند اگر منظورشان از ترجیح این است که امام مسلم در کتابش احادیث غیر صحیح را نقل نکرده و صحیح را با غیر صحیح نیامیخته است – چنان‌که امام بخاری در قسمت توضیح ابواب مطالبی را بدون سند و بدون داشتن شرایط صحت نقل کرده‌اند – گفته‌ی آن‌ها از این نظر صحیح است و اشکالی ندارد، اما این گفته به این معنا نیست که کتاب صحیح مسلم از نظر صحت بر کتاب صحیح بخاری برتری دارد؛ ولی اگر منظورشان صحیح‌تر بودن کتاب مسلم بر کتاب بخاری است نظرشان قابل اعتنا نیست، و خداوند داناتر است». (مقدمه‌‌ی علوم الحدیث؛ ترجمه‌‌ی آدم غلامی، بخش شناخت حدیث صحیح). در مجموع می‌توان گفت که: «صحیح بخاری بر صحیح مسلم برتری دارد، زیرا بخاری در آوردن حدیث، دو شرط معاصر بودن راوی با شیخ خود و ثبوت شنیدن حدیث از وی را لازم می‌داند، در حالی که مسلم فقط به شرط معاصر بودن اکتفا کرده است». (اختصار علوم الحدیث، ص۲۲). «البته این ادعا بر وجه غالب و به اعتبار مجموع است وگرنه احادیثی در مسلم یافت می‌شوند که از بعضی از احادیث بخاری قوی‌تر هستند». (تیسیر مصطلح الحدیث؛ دکتر محمود طحان، ص۳۴).