جنگ جمل

٢- آیا عائشه رضی الله عنها بر همراهان خود سلطه داشت؟

در میان کسانی که همراه با عائشه از مکه خارج شدند جمعی از صحابه رسول خدا حضور داشتند[٢٨٥] و چنان که بروکلمان اظهار داشته است وی بر هیچ یک از همراهان خود سلطه نداشت تا هرجا که بخواهد مردم را ببرد[٢٨٦]. روایاتی که طبری آورده است بیانگر این می‏باشد که‌ام المؤمنین عائشه و همراهانش در تلاش برای اصلاح و ایجاد سازش مورد تأیید دیگر زنان رسول خدا و تعداد زیادی از مردم بصره بودند[٢٨٧]. این تعدا زیاد از مردم بصره را نمی‌توان دست کم گرفت، زیرا طلحه و زبیر در توصیف آنان اظهار داشته‏اند که از برگزیدگان و نیکان بصره بودند[٢٨٨] و عائشه هم آنان را افرادی صالح توصیف کرده است[٢٨٩]. خروج این تعداد از افراد صالح فقط به خاطر اعتقاد راسخ آنان به این امر بوده که این خروج را سودمند می‏دانستند و معتقد بودند مقصد آن درست و صحیح است و امیرالمؤمنین هم این را می‏دانست و این‌که برخی از افراد اظهار داشته‏اند کسانی که با عائشه از مکه خارج شدند جمعی از نادانان و اوباش و آشوبگران بودند سخنی مردود رانده‏اند[٢٩٠]، زیرا بعد از جنگ جمل امیرالمؤمنین علی در میان کشته شدگان افراد همراه عائشه ایستاد و اقدام به اظهار ترحم بر آنان و بیان فضائل آنان کرد[٢٩١]. بعداً در مورد این‌که این خروج، خروج عدهای از اوباش و اغتشاش گران نبوده است و این‌که عائشه بر عده‌ای از نادانان حکم نرانده است و این‌که خروجی از سر هوشیاری بوده و در آن برخی از بزرگان صحابه حضور داشته‏اند بحث خواهد شد[٢٩٢].

[٢٨٥]- همان٣٨٤.

[٢٨٦]- تاریخ الشعوب الإسلامیة، ص١١١،١١٤،١١٧.

[٢٨٧]- تاریخ طبری٥/٤٧٥.

[٢٨٨]- همان به نقل از دور: المرأة السیاسی، ص٣٨٥.

[٢٨٩]- همان.

[٢٩٠]- نک: الإمامة و السیاسة١/٥٧.

[٢٩١]- تاریخ طبری٥/٥٧٤.

[٢٩٢]- دور المرأة السیاسی، ص٣٨٥.