جنگ جمل

٣- پشیمانی آنان از کار خود

ابن تیمیه می‌گوید: همچنین عامه سابقون از این‌که وارد جنگ شده بودند پشیمان شدند و علی، زبیر، طلحه و دیگران از کار خود پشیمان شدند. این افراد در روز جنگ جمل قصد وارد شدن به جنگ را نداشتند، اما بدون اختیار آنان جنگ روی داد[٥٦٢].

الف- از امیرالمؤمنین علی روایت است که وقتی مردم در جنگ کشته می‌شدند، گفت: دوست دارم که بیست سال قبل از این مرده بودم[٥٦٣].

ب- نعیم بن حماد از حسن بن علی روایت کرده که به سلیمان بن صرد گفت: وقتی که جنگ شدت یافت علی نزد من آمد و گفت: ای حسن، دوست دارم که بیست سال قبل از این مرده بودم[٥٦٤].

ج- از حسن بن علی روایت است که گفت: امیرالمؤمنین علی قصد کاری دیگر را داشت، اما حوادثی پشت سرهم روی داد، و او از آن‌ها چاره‌ای نیافت[٥٦٥].

د- از سلیمان بن صرد از حسن بن علی روایت است که گفت: آنگاه که مردم مردم کشته می‌شدند گفت: آیا همه این‌ها به خاطر ما است؟ ای کاش بیست یا چهل سال قبل از این مرده بودم[٥٦٦].

هـ- از عائشه روایت است که وقتی در مورد جنگ جمل بحث می‌کرد می‏گفت: دوست دارم که من هم چون اصحاب خود می‏نشستم و نمی‏رفتم. من دوست می‏داشتم که از رسول خدا ده واندی فرزند می‏داشتم و همه آنان مانند عبدالرحمان بن حارث بن هشام و عبدالله بن زبیر می‏بودند[٥٦٧].

و- عائشه هنگامی‏کهاین آیه را قرائت می‌کرد که می‌فرماید: ﴿وَقَرۡنَ فِي بُيُوتِكُنَّ﴾ [الأحزاب: ٣٣] «و در خانه‌های خود بمانيد» آن قدر می‏گریست که مقنعهاش خیس اشک می‌شد[٥٦٨].

ز- عائشه می‌گوید: دوست داشتم که از رسول خدا بیست فرزند چون عبدالرحمان بن حارث بن هشام و عبدالله بن زبیر می‏داشتم و و همه آنان را از دست می‏دادم اما در جنگ جمل حضور نمی‏داشتم[٥٦٩].

ح- ابن تیمیه می‌گوید: عائشه جنگ نکرد و به قصد جنگ خارج نشد، بلکه به قصد اصلاح میان مسلمانان خارج شد و گمان می‏برد که خروج وی به مصلحت مسلمانان است، اما بعداً برای وی روشن شد که ترک خروج اولی بوده است. پس هرگاه بهیاد خروج خود می‏افتاد آن قدر می‏گریست که مقنعهاش خیس می‌شد. عامه سابقون هم چنین وضعی داشتند و از این‌که وارد جنگ شده بودند پشیمان بودند. علی، طلحه، زبیر و دیگران پشیمان بودند. این افراد در روز جنگ جمل قصد وارد شدن به جنگ را نداشتند، اما بدون اختیار آنان جنگ روی داد[٥٧٠].

ط- ذهبی می‌گوید: شکی نیست که عائشه به طور کامل از رفتن خود به بصره و حضور در جنگ جمل پشیمان شده بود و گمان نمی‏برد که موضوع به آن نتیجه ختم شود[٥٧١].

[٥٦٢]- المنتقی من منهاج الإعتدال فی نقض کلام أهل الرفض و الإعتزال، محب الدین خطیب، ص٢٢٢.

[٥٦٣]- الفتن، نعیم بن حماد١/٨٠.

[٥٦٤]- همان.

[٥٦٥]- همان٨١.

[٥٦٦]- أحداث و أحادیث فتنة الهرج، ص٢١٧.

[٥٦٧]- الفتن، نعیم بن حماد١/٨١.

[٥٦٨]- سیر أعلام النبلاء٢/١٧٧؛ الطبقات٨/٨١.

[٥٦٩]- التمهید، باقلانی، ص٢٣٢. عبدالرحمان بن حارث بن هشم مخزومی‏از مردان نجیب و برگزیده بنی مخزوم بود و قبل از معاویه وفات یافت.

[٥٧٠]- المنتقی من منهاج الإعتدال فی نقض کلام أهل الرفض و الإعتزال، محب الدین خطیب، ص٢٢٢.

[٥٧١]- سیر أعلام النبلاء٢/١٧٧.