(۳۹) آداب خواب ديدن

رویای صادقه یكی از بخش‌های نبوت می‌باشد. چون پیامبر صفرموده است: «رویای صادقه جزیی از چهل و شش جزء نبوت می‌باشد».

سرچشمه رویای صادقانه وحی است [۴۸۲].

صادق بودن رویا بر حسب صداقت شخصی است كه رویای صادقانه می‌بیند، و صادقترین مردم نسبت به رویا، صادقترین آنها در سخن گفتن می‌باشد.

هنگام نزدیک شدن قیامت، احتمال خطای رویاى صادقه خیلی كم است. چون پیامبرصفرموده است: «وقتی زمان قیامت نزدیک می‌شود، رویای مؤمن كاذب در نمی‌آید. و كسی كه صادقترین رویا را می‌بیند در سخن گفتن نیز صادقترین است. و رویای مؤمن جزیی از چهل و شش جزء نبوت است» [۴۸۳].

خوابها سه نوعند: خواب رحمانی، خواب نفسانی، خواب شیطانی، چون در صحیح بخاری حدیثی از پیامبر صآمده است كه می‌فرماید: «رویاها سه گونه هستند: رویای صالحه‌ای كه مژده‌ای است از طرف خداوند متعال، رویای كه اندوهی است از طرف شیطان و رویایی كه از حوادث روزمره خود شخص است» [۴۸۴].

رویای انبیاء وحی است، و آنها از شیطان بری باشند، مانند رویای ابراهیم ؛در قربانی‌كردن پسرش اسماعیل ÷، و رویای غیر انبیاء اگر موافق وحی صریح باشد به آن عمل می‌شود وگرنه به آن عمل نمی‌شود.

كسی كه بخواهد رویای صادقانه ببیند، باید سعی كند كه صادق باشد، و مال حلال بخورد، و بر امور شرعی مراقبت داشته باشد، و از نواهی خدا و رسولش خودداری كند. و با طهارت كامل و رو به قبله بخوابد و تا هنگامی كه چشمانش به خواب می‌روند، ذكر خدا را انجام بدهد.

صادقانه‌ترین رویا، رویای سحرگاهان است، چون هنگام نزول الهی و آرامش شیاطین است، و برعكس رویای اول شب كه هنگام پراكندن شیاطین است، درست نیست.

از ابوسعید خدریسروایت شده كه پیامبر صفرموده است: «وقتی یكی از شما خوابی دید كه از آن خوشش آمد، چون این خواب فقط از طرف خداوند است، وی را سپاس گفته و آن را برای دیگران تعریف كند، ولی اگر خوابی غیر از آن دید كه از آن بدش آمد، چون فقط از طرف شیطان چنین خوابی می‌بیند، از شر آن به خدا پناه ببرد، و آن را برای كسی تعریف نكند تا ضرری به او نرسد» [۴۸۵].

از ابوقتادهسروایت شده است كه پیامبر صفرمود: «رویا از طرف خداوند، و خواب از جانب شیطان است. و اگر خوابی دید كه از آن خوشش نیامد، سه بار در طرف چپ خود بدمد سپس از شر آن به خدا پناه ببرد تا ضرری به او نرسد» [۴۸۶].

و از جابرسروایت شده است كه پیامبر صفرمود: «هرگاه یكی از شما خواب بدی دید سه بار در طرف چپ تف كند، و سه بار «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم» بگوید و از طرفی كه خوابیده است جابجا شود» [۴۸۷].

از جمله آداب رویای صالحه این است كه: خداوند را شكرگزار باشد، بدان شادمان گردد، با كسانی كه دوستشان دارد آن را در میان بگذارد، آن را به فال نیک بگیرد، از كبر و غرور بپرهیزد.

از جمله آداب رویای بد این است كه: از شر آن به خداوند پناه ببرد، معتقد نباشد كه ضرری به او می‌رسد، آن را با كسی در میان نگذارد، از شر شیطان به خدا پناه ببرد، هنگامی كه از خواب بیدار می‌شود سه بار در طرف چپ تف كند، وضو بگیرد و دو ركعت نماز بخواند [۴۸۸]، در جهتی كه خوابیده است، جابجا شود.

تعبیر و تفسیر خواب [۴۸۹]به قسمتهای مختلفی، همچنان كه امام بغوی /ذكر كرده است تقسیم می‌شود. تعبیر خواب گاهی بر اساس قرآن، گاهی بر اساس سنت پیامبر(ص)، گاهى بر اساس مثلهای رایج میان مردم، و گاهی بر اساس اسامی و معانی، و گاهی بر اساس ضد یا مخالف آن تعبیر می‌شود.

تعبیر خواب براساس قرآن، مثل طناب كه به عهد تعبیر می‌شود، چون خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا﴾[آل‌عمران: ۱۰۳]. «به ریسمان محكم الهی چنگ زنید».

تعبیر خواب براساس سنت، مثل كلاغ كه تعبیر به مرد فاسق می‌شود. چون پیامبر صكلاغ را فاسق نامیده است.

تعبیر خواب بر اساس مثلهای رایج: مثل كندن چاله كه به مكر و حیله تعبیر می‌شود، بخاطر این ضرب‌المثل كه می‌گوید: هر كس برای دیگران چاله‌ای بكند خود در آن می‌افتد.

تعبیر خواب براساس اسامی و نامها: مثل كسی كه خواب شخصی به اسم راشد را ببیند، به رشد او تعبیر می‌شود.

تعبیر خواب بر اساس اضداد: مثل ترسیدن كه به امنیت تعبیر می‌شود. چون خداوند متعال فرموده است: ﴿وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّنۢ بَعۡدِ خَوۡفِهِمۡ أَمۡنٗاۚ﴾[النور: ۵۵]. «و ترسشان را به امنیت و آرامش مبدل مى‏كند».

[۴۸۲] ابن ماجه در كتاب التعبیر(۲۹۰۷) و آلبانی آن را صحیح دانسته است.(۱۸۷۰). [۴۸۳] به روایت بخاری (۷۰۷۱) و مسلم (۲۲۶۳). [۴۸۴] السلسلة الصحیحة (۳۰۱۴). [۴۸۵] صحیح الجامع (۵۵۰). [۴۸۶] بخاری و مسلم. [۴۸۷] ابن ماجه (۳۱۵۶). [۴۸۸] در صحیح بخاری از ابوهریره آمده است كسی كه خواب بدی دید آن را برای كسی بازگو نكند و برخیزد و نماز بخواند. و مسلم نیز آن را در صحیح خود آورده است. [۴۸۹] كتاب «تفسیر المنام» منسوب به ابن سیرین كه بسیاری از محققان در نسبت دادن این كتاب به او شک كرده‌اند و این نسبت به این امام قطعی نیست.