(۵۳) آداب همسايگي

بر احترام و مهربانی با همسایه اصرار داشته باشد. پیامبر صفرمود: «بهترین دوستان نزد خداوند، كسانی است كه نسبت به دوستانشان نیک باشند و بهترین همسایگان، بهترین آنها نسبت به هم هستند» [۶۴۷].

دشمنی و كینه‌توزی میان همسایگان حرام است خواه این دشمنی به حرف باشد یا به عمل، فرقی نمی‌كند. چون پیامبر صفرموده است: «قسم به خدا ایمان ندارد، و آنرا سه بار تكرار فرمود. گفتند: چه كسی یا رسول الله صفرمود: كسی كه همسایه‌اش از دست او در امان نباشد» [۶۴۸].

حقوقی كه برای همسایه نزدیكتر و چسبیده به خانه شخص است، برای همسایه دورتر نیست. از عایشه نقل شده كه: «به پیامبر صگفتم: یا رسول الله ما دو همسایه داریم به كدام یک هدیه بدهیم؟ فرمود: به هر كدام كه خانه آنها به خانه شما نزدیكتر باشد» [۶۴۹].

همسایه نباید كه مانع فردكردن چوب همسایه در دیوار او یا گذاشتن آن روی دیوار او جهت ساختن اتاق یا غیره بشود. چون پیامبر صفرموده است: «مانع این نشوید كه همسایه‌ای چوب در دیوار همسایه دیگر فرو كند» [۶۵۰]. و این در صورتی است كه ضرری به همسایه نرساند و راه‌حلی دیگری هم وجود نداشته باشد.

سپس ابوهریرهسراوی حدیث می‌گوید: «چرا شما به این فرموده عمل نمی‌كنید و آن را واگذاشته‌اید، به خدا سوگند این سخن را به شانه‌های شما می‌كوبم تا آنرا قبول كنید».

اذیت‌كردن همسایه حرام است. چون پیامبر صفرموده است: «كسی كه به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشد همسایه‌اش را نمی‌آزارد» [۶۵۱].

از آنچه كه خود می‌خورد و می‌آشامد به همسایه نیز بدهد.

اسرار همسایگان را فاش نكند، و به محارم آنها چشم ندوزد، و به آنها هدیه‌های تقدیم كند.

در شادیها و خوشی‌ها به همسایه تبریک بگوید، و در غمها و ناراحتیها به او تسلیت بگوید.

در را به روی همسایه نبندد. از ابن عمر بروایت شده است كه گفت: «زمانی بر ما سپری شد در حالی كه هیچ كس از برادر مسلمان خود مستحق‌تر به دینار و درهم نبود، اما الآن دینار و درهم از برادر مسلمانش محبوب‌تر است». از پیامبر صشنیدم كه فرمود: «چه بسیار همسایه‌ای (در روز قیامت) به ‌گردن همسایه‌اش آویزان شده و می‌گویند: خدایا از این همسایه بپرس كه چرا درش را به روی من بسته است و مرا از نیكی‌اش بی‌نصیب كرده است» [۶۵۲].

خود سیر نباشد و همسایه‌اش گرسنه، چون پیامبر صفرموده است: «كسی كه خود سیر باشد و همسایه‌اش گرسنه باشد، مؤمن نیست» [۶۵۳].

ساختمان خود را بسیار بلند نكند تا جایی كه جلوی آفتاب و باد را از وی بگیرد، در غیر این صورت می‌تواند ساختمان را خراب كند یا تغییر بدهد. چون موجب اذیت همسایه می‌شود.

با حكمت و موعظه نیک همسایه را نصیحت و راهنمایی كند، و امر به معروف و نهی از منكر كند بدون اینكه وی را سرزنش یا بی‌آبرو كند. و لغزش‌ها و خطاهای وی را دنبال نكند، و از اشتباههای وی خوشحال نشود، و از خطاهای وی چشم‌پوشی كند.

آزار و اذیت همسایه را تحمل كند. چون پیامبر صبیان كرده است كه: «خداوند متعال سه عده را دوست دارد و سه عده را دوست نمی‌دارد. و یكی از آنها مردی است كه همسایه‌اش وی را آزار می‌دهد و او بر آزار و اذیت وی صبر می‌كند تا خداوند او را با زندگی یا مرگ وی نجات می‌دهد [۶۵۴].

[۶۴۷] ترمذی (۱۹۴۴). [۶۴۸] مسلم (۲۶۲۵). [۶۴۹] مسلم (۶۰۲۰). [۶۵۰] بخاری (۲۴۶۳) و مسلم (۱۶۰۹). [۶۵۱] بخاری (۶۰۱۸) و مسلم (۴۷). [۶۵۲] بخاری، الادب المفرد (۱۱۱)، السلسله الصحیحه (۲۶۴۶). [۶۵۳] السلسلة الصحیحة (۱/۱۴۹). [۶۵۴] آلبانی در صحیح الترغیب (۲۵۶۹) آن را صحیح دانسته است.