(۶۴) آداب امانت‌دادن كتاب
امانت‌دادن كتاب یک نوع از راههای پخش و انتشار علم است.
از امانت‌دهنده كتاب تشكر كند و برای او دعای خیر كند.
بدون نیاز ماندن كتاب را در نزد خود طولانی نكند [۷۵۹].
كتابی كه به امانت می‌گیرد. كتاب مفید و بدون ضرری باشد.
برامانت گیرنده واجب است كه كتاب امانتی را زود برگرداند. و شاعر گفته است:
أيها المستعير مني كتاباً
إن رددت الكتاب كان
أنت واللٌه إن رددت كتاباً
كنت أعطيته أخذت
«ای كسی كه كتابی را از من به امانت گرفته‌ای اگر آن را به من برگردانی گویی كه كتابی را از تو هدیه گرفته‌ام».
و بعضی از علما گفته‌اند كه امانت‌گرفتن كتاب باید در قبال رهن باشد. و ابوحفص عمر بن عثمان الجنزی سروده است:
إذا أعرت كتاباً فخذ
على ذالك رهناً وخل الحياء
فإنَّك هم تتهم مستعيراً
ولكن لتذكر منه الأداء
«هرگاه كتابی را امانت دادی خجالت نكش و در مقابل آن چیزی را گرو بگیر. تو امانت‌گیرنده را متهم نمی‌كنی بلكه می‌خواهی ادای امانت را به او یاد آوری نمایی».
چون تو نمی‌دانی كه چه كتابی را امانت داده‌ای ولی او به یاد می‌آورد كه كی باید آن را برگرداند».
درست‌كردن كتاب بدون اجازه صاحب كتاب جایز نیست، و نوشتن در حاشیه‌های اول و آخر كتاب جز با علم از رضایت صاحب كتاب درست نیست.
كسی غیر از صاحب كتاب، جز با اجازه او كتاب را به امانت ندهد.
شخص امانت‌گیرنده باید قبل از گرفتن كتاب و بعد از پس‌دادن آن كتاب را خوب نگاه كند تا از سالم‌بودن آن مطمئن شود.
[۷۵۹] در زندگینامه خطیب بغدادی آمده است كه مردی كتابی از او امانت گرفت و او گفت كه سه روز فرصت دارد، گفت: سه روز كم است. اگر می‌خواهی كه ورقهای آن را شمارش و سپس نسخه‌برداری كنی سه روز كافی است. و اگر می‌خواهی آن را بخوانی سه روز كافی است. و اگر می‌خواهی آن را تكثر كنی و بفروشی من از تو اولی‌ترم.