به روشنی آفتاب - ازدواج امیرالمومنین عمر با ام کلثوم رضی الله عنهما

شبهه: ازدواج اجباری حجاج بن یوسف با دختر حضرت زینب (س):

طبق نظر اهل سنت، حضرت زینب سلام الله علیها از عبد الله بن جعفر دخترى داشت که حجاج بن یوسف سقفى با اکراه با وى ازدوج کرد. ابن حزم اندلسى مى‌نویسد:

زینب دختر علی از فاطمه دختر رسول خدا جبا عبد الله بن جعفر بن ابى طالب ازدواج کرد، و از او صاحب دخترى شد که حجاج بن یوسف با آن دختر ازدواج کرد!.

ابن أبى طیفور در بلاغات النساء، الآبى در نثر الدرر، زمخشرى در ربیع الأبرار، و برخى دیگر از بزرگان اهل سنت نقل کرده‌اند:

هنگامى که دختر عبد الله جعفر را براى زفاف نزد حجاج بردند، هنگامى که به او نگاه کرد، دید که اشک‌هاى او بر گونه‌هایش جارى است. گفت: پدر و مادرم فدایت چرا گریانى؟ گفت: از شرافتى که خوار و حقیر شد و از پستى که بزرگى یافت.

آیا پس از آن همه ستم و جنایتى که حجاج بن یوسف در باره خاندان پیامبر جو بنى‌هاشم انجام داد، مى‌توان به استناد این ازدواج، تجاهل کرد که روابط حجاج بن یوسف با اهل بیت پیامبر جدوستانه بوده و او مرتکب هیچ ستم و جنایتى نسبت به آن‌ها نشده است؟!.

جواب:

هر چند این موضوع ربطی به بحث ندارد ولی چون ما خود را موظف بر جواب دادن شبهاتشان کرده‌ایم به این نیز می‌پردازیم و جواب مختصرش این است:

این دختر که از او نام می‌برند همان ام کلثوم بنت زینب است که در روایات اینچنین آمده:

دختر زینب کبرى (س)، ام کلثوم، را معاویه بن ابى سفیان در مقابل پرداخت دِین عبدالله بن جعفر، از وى خواستگارى کرد، ولى عبدالله با بیان این که مرا امیرى است که بى اذن او کارى نکنم، اختیار دخترش را به حسین بن على ÷واگذار کرد و حسین ÷، با وجود این که مروان بن حکم، به دستور معاویه، با عده اى از مردم براى جلب رضایت حسین بن على ÷بر در خانه او جمع شده بودند، با گرفتن وکالت از ام کلثوم، وى را به ازدواج قاسم بن محمدبن جعفردرآورد [۴۸۲].

پس از وفات قاسم، حجاج بن یوسف، امیر مکه و مدینه، ام کلثوم را به ازدواج خود درآورد. گفته شده حجاج براى تحقیر آل ابى طالب ام کلثوم را از عبدالله بن جعفر که در این زمان فقیر و محتاج شده بود، خواستگارى کرد [۴۸۳]و براى او ۹۰ هزار دینار مهر قرار داد. اما خالدبن یزید به این خواستگارى اعتراض کرد و به عبدالملک بن مروان گفت: براى من قبیله‌اى دوست داشتنى‌تر از قبیله قریش وجود ندارد، چگونه اجازه مى‌دهى حجاج بن یوسف که غیر قریشى و زیر دست توست با بنى‌هاشم ازدواج کند. به درخواست خالد، عبدالملک به حجاج نامه نوشت و دستور داد ام کلثوم را طلاق دهد [۴۸۴]. سید علی خان المدنی در درجات الرفیعه فی طبقات الشیعه می‌‌نویسد: «فروى بذيح قال زوج عبد الله بن جعفر ابنته أم كلثوم من الحجاج على ألفي الف في السر وخمسمائة الف في العلانية وحملها إليه إلى العراق فمكثت عنده ثمانية أشهر» [۴۸۵]. «عبدالله بن جعفر دو میلیون درهم در پنهانی و پانصد هزار درهم آشکارا از حجاج گرفت که تمام آنرا حجاج پرداخت و عبدالله دختر خود را به عراق برای حجاج گسیل داشت».

پس مشخص شد که ازدواج به خاطر وضعیت مالی عبدالله بن جعفر بوده و هیچ اجباری از سوی کسی صورت نگرفته است. و اگر اجباری در این موضوع مطرح باشد،اجبار عبدالله بن جعفر بر دختر خودش است. (البته در صورت صحت این روایت)

ولی قیاس‌های آقای قزوینی واقعاً خنده‌دار است، چطور ممکن است حیدر کرار را با عبدالله بن جعفر هم طراز قرار داد و گذشته از آن طبق اعتقاد ما اهل سنت حجاج بن یوسف ظالم بوده ولی کافر نبوده و ازدواج با دختر عبدالله بن جعفر نیز به همین طریق ازدواج شرعی محسوب می‌شود ولی طبق عقیده شیعه ازدواج حضرت عمر(چنانکه گذشت) مساوی است با زنا کردن!!.

[۴۸۲] نسب قریش مصعب بن عبدالله الزبیرى: ص۸۳،دارالمعارف للطباعه و النشر. [۴۸۳] مروج الذهب مسعودى: ج ۱, ص ۱۷۱،ترجمه ابوالقاسم پاینده،انتشارات علمى و فرهنگى، تهران، ط۵. [۴۸۴] عقدالفرید ابن عبدربه آندلسی: ج ۷ ص ۱۳۲، دار الکتب العلمیه، بیروت،ط۱. [۴۸۵] الدرجات الرفیعة فی طبقات الشیعة: ص۱۷۵، سید علی خان المدنی _قم.