اضافات

سؤال: آیا امیرالمؤمنین ÷دختر خود ام کلثوم سلام الله علیها را به عقد عمربن الخطاب در آورده‌اند؟

پاسخ ایت الله شیرازی: این مطلب صحت ندارد و حضرت ام کلثوم سلام الله علیها با پسر عم خود عون فرزند جعفر طیار ازدواج نموده است و داستان ازدواج ایشان با عمر جعلى است و مرحوم شیخ مفید مى‌فرماید: این مطلب را تنها زبیر بن بکار نقل کرده و او هم از جاعلان و واضعان است. در این زمینه مى‌توانید به کتاب (تثقیف الأمة بسیرة أولاد الأئمة، ص۱۰۶) مراجعه نمایید.

http://www.shia-news.com/fa/pages/?cid=۱۶۶۲۶

*************************

۱۰- علامه سید علم الهدی در کتاب الشافی که در جواب کتاب المغنی (تصنیف قاضی عبد الجبار) نوشته است، می‌‌نویسد: «فاما تزويجه بنته فلم يكن عن اختيار والخلاف فيه مشهور فان الرواية وردت بان عمر بن الخطاب خطبها الي امير الـمومنين فدافعه وماطله فاستدعي عمر العباس فقال ابي باس فقال ما حملك على هذا الكلام فقال خطبت الي ابن اخيك فمنعني .... فقال العباس رد امر ها الى فزوجه العباس اياها الخ» ترجمه: «پس به ازدواج دادن سیدنا علی دخترش را به حضرت عمر با اختیار و رضایت (حضرت علی) نبوده است و اختلاف در این مشهور است پس همانا که روایت وارد شده است به اینکه عمر بن الخطاب به خدمت حضرت امیر پیام ازدواج و دامادی فرستادو ایشان در جواب دادن تاخیر نمود پس حضرت عمر حضرت عباس را خواست و گفت که آیا در من عیبی هست حضرت عباس فرمود چرا این کلام را می‌‌فرمایی فرمود به برادر زاده‌ات پیام داده‌ام او جوابم را نداده است. پس حضرت عباس به علی فرمود اختیار ام کلثوم را به من بده و سپس ازدواج عمر با ام کلثوم را انجام داد». [کتاب الشافی: ص ۱۱۶]. قابل به ذکر است که علم الهدی متوفای سال ۴۰۶ نزد علمای اهل تشیع بین علمای متقدمین و متاخرین حد فاصل است.

۱۱- «فاما انكاحه ÷فقد ذكرناه في كتابنا الشافی الجواب عن هذا الباب مشروحا وبینا انه ÷ما اجاب عمر الی نكاح تبته الا بعد توعد وتهدد ومراجعة ومنازعة» ترجمه: «و اما اینکه علی دخترش را به نکاح عمر در آورد ما آن را در کتاب خود بنام الشافی با تفضیل جواب را بیان کردیم و توضیح دادیم که حضرت امیر ÷در مورد نکاح دخترش ام کلثوم به عمر جواب نداد مگر بعد از تهدید و مراجعه و نزاع». [سید الشریف علم الهدی: ص ۱۳۸].

۱۳-محقق معروف شیعی علامه حلی متوفای سال ۶۷۶ در کتاب فقه جعفری بنام شرائع الاسلام در کتاب النکاح بخش لواحق العقد می‌‌نویسد: «ویجوز نكاح الحرة العبد والعربیة العجمی والهاشمیة غیر الهاشمی» ترجمه: «نکاح شخص آزاد با برده و عرب با غیر عرب و هاشمی با غیر هاشمی جایز است». یکی دیگر از علمای شیعه بنام شیخ زین الدین احمد عاملی معروف به الشهید الثانی متوفای سال ۹۴۶ برای متن کتاب شرائع الاسلام شرح معتبری بنام مسالک الافهام نوشته است. که در این کتاب فقط مسائل اتفاقی و اجماعی مطرح شده‌اند و هیچ مسئله اختلافی در آن نیامده است. در همین کتاب با صراحت نکاح ام کلثوم بنت علی سبا عمر سموجود است که عبارت عربی آن به شرح زیر است: شهید ثانی دلیل عبارت مذکور علامه حلی را چنین بیان می‌‌کند «وزوج النبی ابنته عثمان وزوج ابنته زینب بابی العاص بن الربیع ولیسا من بنی‌هاشم وكذالك زوج علی ابنته ام كلثوم من عمر وتزوج عبدالله بن عمرو بن عثمان فاطمه بنت الحسین وتزوج مصعب بن الزبیر اختها سكینة وهم من غیر بنی‌هاشم» ترجمه: «حضرت نبی جدخترش را به ازدواج عثمان در آورد و نیز دخترش زینب را به ازدواج ابی العاص بن ربیع در آورد. با اینکه آنها از بنی‌هاشم نبودند. و اینچنین علی ÷دخترش ام کلثوم را به ازدواج عمر در آورد و عبدالله بن عمرو بن عثمان بن عفان با فاطمه بنت امام حسین ازدواج کرد و مصعب بن زبیر با خواهر فاطمه بنت حسین (سکینه) ازدواج کرد.در حالیکه همه‌ی اینها از بنی‌هاشم نبودند».

۱۴- یکی دیگر از علمای معروف مجتهد قاضی نور الله شوشتری شهید ثالث متوفای ۱۰۱۹ موضوع ازدواج ام کلثوم با حضرت عمر را در چندین کتب تصنیفی خود آورده است. ملاحظه بفرمایید:

۱- مجالس المومنین تذکره عباس بن عبد المطلب ص۷۶: آخر عمر عباس را نزد خود طلبید و سوگند خورده گفت: اگر علی را بدامادی من راضی نمی‌سازی آنچه در دفع ممکن باشد خواهم کرد..... چون مبالغه عباس در آن باب از حدفزونی گرفت آنحضرت (علی ÷) از روی اکراه ساکت شدند. تا آنکه عباس از پیش خود ارتکاب تزویج او نمود.

۱۵- در تذکره محمد بن جعفر طیار می‌‌نویسد: محمد بن جعفر طیار بعد از فوت عمر بن خطاب بشرف مصاهرت حضرت امیر المومنین مشرف گشته‌ام کلثوم را که با عدم کفائت از روی اکراه در حباله عمر بود تزویج نمود. [مجالس المومنین: ص ۷۶و ۸۲و ۸۵].

۱۶- اگر نبی دختر به عثمان داد ولی (علی ÷) دختر به عمر فرستاد. [مجالس المومنین: ص۸۵].

۱۷- قاضی شوشتری در تصنیف خود مصائب النواصب در ازدواج ام کلثوم با حضرت امیر عمر تفصیلاٌ بحث کرده است. و در آخر می‌‌نویسد: تزویج ام کلثوم با عمر در مقام ضرورت و ناچاری از راه رخصت است. [ترجمه مصائب النواصب فارسی از میرزا محمد علی مدرس رشتی ص ۱۶۵-۱۷۰].

۱۹- شخصیت معروف شیعه که در قرن سیزده میزیسته است بنام میرزا عباس علی قلی خان که نخست وزیر یکی از شاهان قاجاریه بوده است در تصنیف خود می‌نویسد: ام کلثوم کبری دختر فاطمة الزهرا در سرای عمر بن خطاب بود و از وی فرزندی بیاورد چنانکه مذکور گشت و چون عمر مقتول شد محمد بن جعفر بن ابی طالب او را در حباله نکاح در آورد. [تاریخ طراز مذهب مظفری باب تزویج ام کلثوم با عمر بن خطاب].

۲۰- مجتهد معروف شیعه شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الامال می‌نویسد: و اما ام کلثوم حکایت تزویج او با عمر بن خطاب در کتب مسطور است و بعد از او ضجیع عون بن جعفر و پس از او زوجه محمد بن جعفر گشت. [منتهی الامال: ج ۱، فصل ششم ص ۱۸۶].

رفع ابهام با ذکر این دلایل، روایت‌هایی که درباره ی ازدواج حضرت عمر سبا ام کلثوم لبیان شده است بحد مشهور بلکه در مرز متواتر قرار می‌گیرند که اکثر مجتهدین و علمای شیعی به آن اعتراف دارند. اما متاسفانه بعضی از علمای شیعه این پیوند سرشار از صفا و صمیمیت بین آن بزرگواران را با رنگ اکراه و اجبار و تقیه تیره می‌‌کنند. جای بسی تاسف است و قطعاٌ قابل قبول نیست زیرا که:

۱- این بر خلاف شجاعت حیدری می‌‌باشد.

۲- با عزت نفس تضاد و تباین دارد.

۳- این وقار خانواده‌ای را مجروح می‌‌کند.

۴- این برای احساسات ایمانی و شرافت انسانی یک تهدید و تخریب است.

۵- این با سابقه خانواده بنی‌هاشم از هر جهت تضاد دارد.

۶- آنچه بر خود نپسندی بر دیگران مپسند. العیاذ با الله.