ازدواج و خوشبختی زناشویی در سایه اسلام

ششم: طلب خیر فرزند صالح و شفاعت فرزندان برای خانواده خود در روز قیامت

یکی دیگر از حکمت‌‌‌های ازدواج این است که خانواده امیدوار است که صاحب فرزندان صالحی شوند و برای آن‌‌‌ها بعد از وفاتشان دعا کنند. از پیامبر اکرم ج روایت شده است که فرمود:

«إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثٍ: صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ». [۴۸]

ترجمه: «هرگاه انسان بمیرد، همۀ‌‌‌ اعمالش از او منقطع می‌‌‌شوند، مگر سه عمل: صدقه‌‌‌ی جاریه، علم نافع و فرزند صالح که برای او دعا کند».

برای اینکه خانواده بتواند فرزند را به بهترین شیوه تربیت نماید، باید خود صالح و به محاسن و نیکی‌‌‌ها آراسته باشد، تا به این ترتیب بتواند برای فرزندان سرمشق قرار گیرد و الگوی آن‌‌‌ها شود. در غیر این صورت از عهده‌‌‌ی تربیت فرزندان برنمی‌‌‌آید و باید آن‌‌‌ها را به کسی واگذارد که با روش صحیح و برتر، آن‌‌‌ها را تربیت نماید.

با فوت یکی از والدین، فرزند صالح برای آن‌‌‌ها دعا و طلب مغفرت می‌‌‌نماید و از خداوند متعال خواهان ثواب و رحمت و بخشش برای آن‌‌‌ها می‌‌‌شود.

و اگر فرزند قبل از پدر و مادرش فوت نماید، برای آن‌‌‌ها «در روز قیامت» شفیع خواهد شد؛ چنانکه از رسول خدا ج چنین روایت شده است:

«إنَّ الطِّفلَ يَجُرُّ بأبوَيهِ إلى الجنَّةِ». [۴۹]

ترجمه: «طفل موجب ورود پدر و مادر خویش به سوی بهشت می‌‌‌گردد».

و در صحیحین آمده است که پیامبر ج فرمود:

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَمُوتُ لَهُ ثَلَاثَةٌ مِنَ الْوَلَدِ لَمْ يَبْلغُوا الحِنْثَ إِلَّا أدخلهُ اللَّهُ الجنَّة بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ إِيَّاهُمْ». [۵۰]

ترجمه: «انسان مسلمانی که فوت نماید و از او سه فرزند که به سن تکلیف نرسیده‌‌‌اند، به جای بماند، خداوند او را به سبب فضل و رحمتی که نسبت به فرزندان وی دارد، او را به بهشت داخل می‌‌‌گرداند».

همچنین در صحیحین آمده است:

«لاَ يَمُوتُ لِأَحَدٍ مِنَ المُسْلِمِينَ ثَلاَثَةٌ مِنَ الوَلَدِ تَمَسُّهُ النَّارُ، إِلَّا تَحِلَّةَ القَسَمِ». [۵۱]

«هر مسلمانی که سه فرزند از دست بدهد، آتش به او نمی‌‌‌رسد؛ مگر به اندازه‌‌‌ای که قسم خداوند، کفاره شود». [۵۲]

و نیز آمده است که زنی نزد پیامبر ج آمد و گفت: یا رسول الله مردان به خاطر گفتار شما رفتند. پس برای ما نیز روزی را مشخص کن که نزد شما حاضر شویم تا تعالیم خداوندی را به ما بیاموزی. پیامبر ج فرمود: فلان روز جمع شوید و آن‌‌‌ها جمع شدند و پیامبر به آموزش تعلیم الهی به آنان پرداخت و سپس فرمود:

«زنی که سه فرزند از وی قبل از وفاتش، فوت نماید، فوت فرزندان وی حجابی در برابر آتش قرار خواهند گرفت. زنی گفت: پس دو فرزند چه؟ پیامبر ج فرمود: دو فرزند نیز همین حکم را دارد». [۵۳]

ترمذی از ابوموسی روایت می‌‌‌کند که رسول الله ج می‌‌‌فرمود:

«إِذَا مَاتَ وَلَدُ العَبْدِ قَالَ اللَّهُ لِمَلاَئِكَتِهِ: قَبَضْتُمْ وَلَدَ عَبْدِي، فَيَقُولُونَ: نَعَمْ، فَيَقُولُ: قَبَضْتُمْ ثَمَرَةَ فُؤَادِهِ، فَيَقُولُونَ: نَعَمْ، فَيَقُولُ: مَاذَا قَالَ عَبْدِي؟ فَيَقُولُونَ: حَمِدَكَ وَاسْتَرْجَعَ، فَيَقُولُ اللَّهُ: ابْنُوا لِعَبْدِي بَيْتًا فِي الجَنَّةِ، وَسَمُّوهُ بَيْتَ الحَمْدِ». [۵۴]

ترجمه: «هنگامی که فرزند کسی فوت نماید، خداوند تعالی به ملائکه‌‌‌اش می‌‌‌گوید: آیا فرزند بنده‌‌‌ام را قبض روح کردید؟ می‌‌‌گویند: بله. خداوند می‌‌‌فرماید: ثمره‌‌‌ی دل او را چیدید؟ می‌‌‌گویند: بله. خدا می‌‌‌فرماید: بنده‌‌‌ی من چه می‌‌‌گوید؟ می‌‌‌گویند: حمد تو را می‌‌‌کند و طلب عافیت و «صبر» می‌‌‌نماید، پس خداوند می‌‌‌فرماید: برای بنده‌‌‌ام «در بهشت» خانه‌‌‌ای بنا کنید و اسم آن را خانه حمد «بیت الحمد» بنامید».

و طبرانی از حبیبه روایت می‌‌‌کند که او نزد حضرت عایشهل بود که پیامبر ج نزد او آمد و فرمود:

«مَا مِنْ مُسْلِمَيْنِ يَمُوتُ لَهُمَا ثَلَاثَةٌ مِنَ الْوَلَدِ لَمْ يَبْلُغُوا الْحِنْثَ إِلَّا جِيءَ بِهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُوقَفُوا عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ فَيُقَالُ لَهُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ فَيَقُولُونَ حَتَّى يَدْخُلَ آبَاؤُنَا فَيُقَالُ لَهُمِ ادْخُلُوا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمُ الْجَنَّةَ». [۵۵]

ترجمه: «زن و مرد مسلمانی که سه فرزند از فرزندان آن‌‌‌ها قبل از اینکه به سن بلوغ برسند، بمیرند، روز قیامت آن‌‌‌ها را می‌‌‌آورند، تا اینکه روبروی در بهشت می‌‌‌ایستند، به آن‌‌‌ها گفته می‌‌‌شود، به بهشت داخل شوید: می‌‌‌گویند: «داخل نمی‌‌‌شویم» تا اینکه پدر و مادر ما داخل شوند، پس به آن‌‌‌ها گفته می‌‌‌شود، شما و پدر و مادرتان وارد بهشت شوید».

و احمد در المسند از ابی حسان روایت می‌‌‌کند که گفت: دو پسر من فوت کردند و من به أبوهریرهس گفتم: آیا تو از پیامبر ج حدیثی را شنیده‌‌‌ای که به وسیله‌‌‌ی آن نفسمان را از مردگانمان طراوت بخشیم؟ گفت: بله و آنگاه این حدیث را روایت کرد: «صِغَارُهُمْ دَعَامِيصُ الْجَنَّةِ، يَلْقَى أَحَدُهُمْ أَبَاهُ - أَوْ قَالَ: أَبَوَيْهِ - فَيَأْخُذُ بِنَاحِيَةِ ثَوْبِهِ أَوْ يَدِهِ - كَمَا آخُذُ بِصَنِفَةِ ثَوْبِكَ هَذَا، فَلَا يُفَارِقُهُ حَتَّى يُدْخِلَهُ اللَّهُ وَأَبَاهُ الْجَنَّةَ». [۵۶]

ترجمه: «بچه‌‌‌های کوچک بهشتی اند: اگر یکی از آن‌‌‌ها اگر پدرش – یا فرمود: پدر و مادرش – را ملاقات کند، گوشه‌‌‌ی لباس یا دستش را می‌‌‌گیرد؛ چنانکه من حالا گوشه‌‌‌ی جامه‌‌‌ی تو را گرفته‌‌‌ام، و از او جدا نمی‌‌‌گردد تا اینکه او و پدرش را داخل بهشت کنند». همه‌‌‌ی این فضایل، ثمره‌‌‌ی صبر و شکیبایی است که انسان به خاطر از دست دادن اولاد متحمل می‌‌‌گردد و این درجه‌‌‌ی بلندی از درجات ایمان و منزلت رفیعی است که بیانگر باور و یقین به حکم و قضای خداوند است. بر این اساس، خانواده ثمره‌‌‌ی صبر و شکیبایی خود را می‌‌‌چیند و اجر و ثوابی بزرگتر از بهشت وجود ندارد.

[۴۸] به روایت مسلم (۱۶۳۱) در كتاب الوصية باب «ما يلحق الإنسان من الثواب بعد وفاته». [مؤلف] [۴۹] به روایت بیهقی از حدیث علی و معاذ و هر دو حدیث ضعیف هستند. [مؤلف] [۵۰] به روایت بخاری (۳/۱۱۸) در الجنائز باب: «فضل من مات له ولد فاحتسب» و به روایت مسلم (۲۶۳۴) در كتاب البر والصلة والآداب باب: «فضل من یموت له ولد فیحتسبه». [مؤلف] [۵۱] به روایت بخاری (۳/۱۱۸) در الجنائز و به روایت مسلم (۲۶۳۲) در الجنائز. [مؤلف] [۵۲] چنانکه فرموده است: ﴿وَإِن مِّنكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا ۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا﴾ [مریم:۷۱]. «و هیچ یک از شما نیست، مگر آن که وارد آن (جهنم) شود، این (وعده) بر پروردگارت فرمانی حتمی (و شدنی) است». به اين معنی که همه‌‌‌ی افراد بدون استثناء از بالای آن، عبور می‌‌‌کنند. [مصحح] [۵۳] به روایت بخاری (۱/۱۹۵) در العلم و مسلم (۲۶۳۳) در البر والصلة والآداب. [مؤلف] [۵۴] به روایت ترمذی (۱۰۲۱) در الجنائز باب: فضل المصیبة إذا احتسب. [مؤلف] آلبانی می‌‌‌گوید: حسن است. [مصحح] [۵۵] هیثمی در مجمع الزواید (۳/۷) در الجنائز باب: «فضل المصییة إذا احتسب». [مؤلف] نسائی هم آن را در سننش (۱۸۷۵) از ابوهریره س روایت کرده است و آلبانی می‌‌‌گوید: صحیح است. [مصحح] [۵۶] در صحیح مسلم (۲۶۳۵) نیز آمده است. [مُصحح]