۴- اعتدال در نفقه
منظور ما عدم اسراف و بخل و سختگیری است و لازم است که حدّ اوسط قرار گیرد. خداوند میفرماید: ﴿كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْ﴾[الأعراف: ۳۱].
«بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید».
و نیز خداوند ﻷ میفرماید: ﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ﴾ [الإسراء: ۲۹].
«دست خود را بر گردن خویش بسته مدار (و از کمک به دیگران خودداری مکن و بخیل مباش) و آن را فوقالعاده گشاده مساز (و بذل و بخشش بی حساب نکن و اسراف نَوَرز).
پیامبر ج میفرماید: «دِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ فِي سَبِيلِ اللهِ وَدِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ فِي رَقَبَةٍ، وَدِينَارٌ تَصَدَّقْتَ بِهِ عَلَى مِسْكِينٍ، وَدِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ عَلَى أَهْلِكَ، أَعْظَمُهَا أَجْرًا الَّذِي أَنْفَقْتَهُ عَلَى أَهْلِكَ».
«از دیناری که در راه خدا در آزاد ساختن بندهای، در راه صدقه به مسکینی در راه مخارج خانوادهات انفاق میکنی، بهترین اجر و پاداش، مربوط به بخششی است که در راه خانوادهات باشد».
همچنین میفرماید: «إِذَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى أَهْلِهِ نَفَقَةً وَهُوَ يَحْتَسِبُهَا کَانَت لَهُ صَدَقَةٌ». [۱۷۳]
ترجمه: «زمانی که مرد به خانوادهاش انفاق میکند و به آن بخشش، راضی است، این انفاق برای او صدقه محسوب میشود».
مهمترین امر در راستای کسب و کار این است که از راه حلال به دست آید و هیچگونه عمل خلاف و شبههای در آن نباشد؛ هرچند زندگی سخت و مشکل و راههای مکر و حیلهی شیطان باز باشند. بنابراین، توصیهی ما به زنان این است که هنگام نداری و فقر شوهر، خود را با صبر آراسته گرداند و او کسی است که با ارادهی محض انتخاب کرده است و بداند که زندگی متوقف نمیگردد به طوری که روزگار «بعضی مواقع» بر وفق مراد است و به نفع شماست و «گاهی» بر ضد و خلاف مراد است. سادگی، دور اندیشی و میانهروی، اموری بسیار زیبا و قابل ستایش اند، اما زیادهروی و بخل هر دو مایهی بدبختی هستند و بهترین امور میانهروی در آن است و خداوند تباهی و تفاخر و اسراف را از بین ببرد.
[۱۷۳] به روایت امام مسلم (۹۹۵) در الزکاة. [مؤلف]