۱- حسن خلق
خداوند تبارک و تعالی میفرماید: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ﴾[النساء: ۱۹].
«با زنان خود به طور شایسته (در گفتار و کردار) معاشرت کنید».
و نیز در جایی دیگر در بزرگذاشت حق زنان میفرماید:
﴿وَأَخَذۡنَ مِنكُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا﴾[النساء: ۲۱].
«زنان پیمان محکمی (هنگام ازدواج) از شما گرفتهاند».
رسول خدا ج حسن خلق را میستاید و میفرماید:
«أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا وَخِيارُكُمْ خِيارُكُمْ لِنِسائِهِمْ». [۱۶۳]
«با ایمانترین مؤمنان خوش اخلاقترین آنها هستند و بهترین شما، خوش اخلاقترین شما نسبت به زنانتان هستند».
و پیامبر ج میفرماید: «خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ، وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْلِي». [۱۶۴]
«بهترین شما، بهترین شما نسبت به خانوادهاش است و من بهترین شما نسبت به خانوادهام هستم».
و نیز پیامبر ج میفرماید: «اسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ، فَإِنَّ المَرْأَةَ خُلِقَتْ مِنْ ضِلَعٍ، وَإِنَّ أَعْوَجَ شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلاَهُ، فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ، وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ، فَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ». [۱۶۵]
ترجمه: «به وصيت من در مورد خوشرفتاری با زنان توجه و آن را رعايت کنيد، زیرا زن از یک دنده آفریده شده است، کجترین محلّ دنده بالای آن است. اگر خواستی آن را راست بکنی، آن را میشکنی و اگر آن را ترک کنی، همیشه کج میماند، پس شما را نسبت به زنان نصیحت میکنم».
همچنین در حدیث دیگری که آخرین وصیّت پیامبر ج به ما است میفرماید: «اللَّهَ اللَّهَ فِي النِّسَاءِ، فَإِنَّمَا هُنَّ عَوَانٌ عِنْدَكُمْ أَخَذْتُمُوهُنَّ، بِأَمَانَةِ اللَّهِ، وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللَّهِ». [۱۶۶]
ترجمه: «از خدا بترسید، از خدا بترسید نسبت به زنان؛ چرا که آنها در دستان شما (امانت هستند) و کمک شما هستند. شما آنها را به عنوان امانت گرفتهاید و با صیغهی ایجاب و قبول آنها را بر خود حلال کردید (پس حق آنها را رعایت کنید)».
از جمله موارد حسن خلق، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: آزار و اذیت نکردن زن و شوخی و مزاح با او؛ گسترش تعامل و ارتباط؛ گفتار نغز و لطیف؛ مراعات اعتدال در موضع گیری با او؛ پیروی از یک سیاست و روش میانه و مشخص در ارتباط با او و هر آنچه مایهی اصلاح روابط و اخلاق باشد.
[۱۶۳] به روایت ابوداود (۴۶۸۲) در السّنة. و ترمذی (۱۱۶۲) در الرضاع. [مؤلف] آلبانی در السلسلة الصحيحة (۲۸۴) میگوید: صحیح است. [مصحح] [۱۶۴] به روایت ابن ماجه (۱۹۷۷) و دارمی (۲/۱۵۹) در النکاح. [مؤلف] آلبانی در صحیح الجامع (۳۳۱۴) میگوید: صحیح است. [مصحح] [۱۶۵] به روایت امام بخاری (۶/۳۶۳) در احادیث الأنبیاء. و امام مسلم (۱۷۶۸) در الرضاع. [۱۶۶] به روايت امام مسلم (۱۲۱۸) در باب حج. و ابوداود (۱۹۰۵) در المناسک: و ابن ماجه (۳۰۷۴) و دارمی (۴۹ – ۲/۴۴) هر دو مناسک و امام احمد (۵/۷۳). [مؤلف] لفظ صحيح مسلم: «فَاتَّقُوا اللهَ فِي النِّسَاءِ، فَإِنَّكُمْ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانِ اللهِ، وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللهِ». و طحاوی در شرح معانی الآثار نزدیک با الفاظی که مولف ذکر نموده، روایت کرده است: «أَلَا وَاتَّقُوا اللهَ - عَزَّ وَجَلَّ - فِي النِّسَاءِ ، فَإِنَّمَا هُنَّ عِنْدَكُمْ عَوَانٌ ، أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللهِ - عَزَّ وَجَلَّ - وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللهِ». [مصحح]