الف: مهربانی و عطوفت
در زمینهی مهربانی به زن، خداوند تبارک و تعالی میفرماید:
﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ﴾ [النساء: ۱۹].
«و با زنان خود به طور شایسته (در گفتار و در کردار) رفتار کنید».
همچنین پیامبر اکرم ج میفرماید:
«اللهُمَّ إِنِّي أُحَرِّجُ حَقَّ الضَّعِيفَيْنِ: الْيَتِيمِ وَالْمَرْأَةِ». [۱۹۳]
«بار الها! همانا من سخت میگیرم (بر مردم) حق دو ضعیف را، حقّ یتیم و زن».
پیامبر ج زنان را به شیشه و بلور تشبیه فرموده است و میفرماید: «با زنان (زنانی که همانند) بلور هستند مهربان باش» پیامبر در خطبهی حجة الوداع فرمود: «وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا، فَإِنَّهُنَّ عَوَانٌ عِنْدَكُمْ». [۱۹۴]
از آنجا که نمیتوان انسانی را یافت که دارای تمامی صفات کمال باشد؛ لذا شایسته است که مرد برخی از اشتباهات و لغزشهای زن را قبول نماید.
یک اعرابی با زنش چانه میزد، زن بر سرش داد کشید و این عمل زن بر او سخت و گران آمد و گفت: قسم به خدا، نزد امیرالمؤمنین از تو شکایت میکنم و هنگامی که به در منزل حضرت امیرالمؤمنین رسید و منتظر خروج ایشان گردید، شنید که زنش با صدای بلند میگفت: ای عمر! از خدا بترس در حالی که حضرت عمر ساکت بود و سخنی نمیگفت، مرد در حالی که قصد بازگشت داشت با خودش گفت: زمانی که حال امیرالمؤمنین این گونه است، حال من چگونه باید باشد؟
و در این اندیشه بود که حضرت عمرس خارج شد و به مرد گفت: ای مرد عرب! حاجتت چه بود؟ مرد عرب گفت: به سوی تو آمدهام تا از اخلاق زنم شکایت کنم از اینکه او بر من صدایش را بلند میکند و من در نزد شما چیزی را یافتم که «من را به تفکر واداشت» و پارسا نمود؛ زیرا اختیارات تو بیشتر از اختیارات من است؛ پس بدین خاطر مراجعت نمودم و با خودم چنین گفتم: زمانی که رفتار امیرالمؤمنین با زنش این گونه است، پس حال من چگونه باشد؟
حضرت عمرس خندید و گفت: ای برادر مسلمان! من آن را تحمل کردم به خاطر حقوقی که همسرم بر من دارد: همانا او غذایم را میپزد، نانم را آماده میکند؛ فرزندانم را شیر میدهد؛ لباسهایم را میپوشد و علاوه براین به اندازهی صبری که به خاطر اعمال وی مینمایم، ثواب عایدم میگردد. [۱۹۵]
[۱۹۳] به روایت ابن ماجه (۳۶۷۸) در الأدب و امام احمد (۲/۴۳۹). [مؤلف] آلبانی در الجامع الصحیح (۲۴۴۷) میگوید: حسن است. [مصحح] [۱۹۴] قبلاً تخریج شدهاند. [۱۹۵] اين روايت اصلی ندارد و بدون سند در بعضی کتب مؤخران با صیغهی تمریضِ مردی گفت، آن را نقل کردهاند. [مصحح]