آئین زرتشت
در قرن هفتم قبل از میلاد زرتشت ادعا نمود که او پیامبری است که مزدا او را فرستاده است. از عقاید زرتشت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• درگیری بین دو روح: روح خیر و روح شر.
• نور و ظلمت دو اصل متضاد و مبدأ وجود عالَم هستی هستند و ترکیبات گوناگون از امتزاج و درآمیختن آنان به وجود آمده است، همانطور که تصاویر از ترکیباتی گوناگون حاصل شده است.
• باری تعالی که خالق نور و ظلمت و ابداع کنندهی آن دو است، یکی بوده و شریک، دشمن و همتایی ندارد. و جایز نیست که وجود ظلمت، همانگونه که زورانیه معتقدند، به او نسبت داده شود[١٠].
از درآمیختن نور با ظلمت، خیر و شر، صلاح و فساد، پاکی و پلیدی نشأت گرفته و اگر این درآمیختن نبود، جهانی وجود نداشت.
و درگیری بین آن دو ادامه خواهد یافت، تا اینکه نور بر ظلمت و خیر بر شر غلبه کرده و خیر به جهان خود رفته و نجات مییابد و شر هم به جهان خود نزول میکند و این سبب رهایی و نجات است[١١].
زرتشتیان تا حدی آب را تقدیس مینمودند که صورت خود را با آن نمیشستند و آب نزد آنان تنها برای خوردن یا آبیاری مزارع استفاده میشد.
انسان نزد آنان، دو زندگی داشت: در زندگی اول اعمال انسان حساب و شمرده میشود و در زندگی دوم انسان به نعمتها رسیده و یا بدبخت میشود. در زندگی دوم آنها از جهنم و راه راست سخن میگویند[١٢].
زرتشتیان به قبیلهی مغان منسوب هستند و قبل از اینکه آئین زرتشت دو منطقهی میدیا و فارس را در برگیرد رجال دین به قبیلهی میدیا منسوب بودند.
قبیلهی مغان حق اشراف و تسلط بر آتشکدههایی را که شعائر دینی آنان در آنجا برگزار میشد، داشتند. از مهمترین معبدهای زرتشتی یا آتشکدهها میتوان به معبد یزد اشاره کرد که پس از فتوحات اسلامی به مسجدی بزرگ تبدیل شد[١٣].
خورشید از جمله معبودان زرتشتیان بود، چرا که مصدر و منبع نور بود. همچنین قحطی و خشکسالی از مصادر ظلمت و تاریکی بود.
زرتشت حکیم همان زرتشت پسر یورشب بود که در آذربایجان متولد شد و مادرش اهل ری بود. فارسها معتقد بودند که روح زرتشت در درختی است که خداوند در بالاترین مکان آن را قرار داده و هفتاد تن از ملائکهی مقرب را دور آن قرار داده است. و آن درخت را در قلهای از کوههای آذربایجان کاشته است.
زرتشت کتابی دارد به نام زند اوستا که در آن جهان را به دو قسمت تقسیم میکند: مینه و گیتی. یعنی عالم روحانی و جسمانی و به زبان دیگر لاهوت و ناسوت.
دین زرتشت به صورت گروه و سازمانی منظم است که درجات و مراتبی گوناگون دارد. و بعد از اینکه اردشیر اول و پسرش شاپور آن دین را برای حکومت خود برگزیدند، آن دین دچار تغییراتی شد[١٤].
[١٠]- زورانیه یکی از مذاهب مجوسیت است. پیروان این مذهب معتقدند که شیطان از سرچشمهها و مصادر بدی است و او همراه الله متعال است.
[١١]- ملل و نحل شهرستانی، ج١، ص ٢٣٦، چاپ دالمعرفه.
[١٢]- «فجرالأسلام» از احمدامین، ج١، ص١٢٤.
[١٣]- قاده فتح بلاد فارس از معجم البلدان، ج ٨، ص ٥٠٦.
[١٤]- ملل و نحل شهرستانی، ج١، ص٢٣٦، چاپ دارالمعرفه.