مناقب صحابی جلیل ابوهریره رضی الله عنه

سبب این کنیه‌ی غریب:

ابوهریره به این کنیه شهرت پیدا کرد و بدان معروف گردید و دلیلش چنانچه حاکم از ابوهریره روایت کرده، این است که گوید: «بدین خاطر مرا به ابوهریره کنیه‌گذاری کردند؛ وقتی که گوسفندان طایفه و قوم خویش را به چراگاه می‌بردم چند بچه گربه‌ی وحشی را یافتم و آن‌ها را در آستین پیراهن خویش قرار دادم، چون به میان قوم خود برگشتم صدای آن‌ها را از درون پیراهن من شنیدند، گفتند: ای عبدشمس این چیست؟ ‌گفتم: بچه‌گربه‌هایی است که آن‌ها را یافته‌ام. گفتند: پس تو ابوهریره (پدرگربه) هستی و از آن به بعد این کلمه به کنیه‌ی من تبدیل شد [۱٧].

أبو هـریـرة فــذّ فــــــي مکارمــــه
وفي سجایاه دوما ساطع الغرر
فـــذی هــــــریراته في العطف شاهده
وحسبه خصله عطف علی الهرر
فمن یکن في الوری في العطف مشتهراً
فلیس یعرف عنه الإفک في الخبر

ابوهریره همواره در مکارم و خصوصیات اخلاقیش بی‌همتاست و چهره‌اش درخشان و نورانی و پرتوافکن است.

و این گربه‌هایش شاهد بر مهربانی اویند و کافی است برای اثبات خلق و خوی نیکویش ترحم بر گربه‌ها

کسی‌که در میان موجودات مشهور به مهربانی باشد، امکان ندارد که دروغ و افترا در نقل خبر از او سر زند.

در روایت دیگری به روایت ترمذی از او آمده است که گوسفندان خانواده خویش را به چرا می‌بردم. گربه‌ی کوچکی داشتم که شبانه آن را در درون درختی می‌گذاشتم و چون روز می‌آمد آن را با خود می‌بردم و با آن بازی می‌کردم. بدین وسیله کنیه مرا ابوهریره (پدر گربه کوچک) قرار دادند [۱۸].

اما ابوهریره می‌گوید: «رسول خدا جمرا «اباهر» صدا می‌کرد، مردم مرا «اباهریره» بانگ می‌کردند» [۱٩]. بدین علت می‌گوید: «اگر مرا به صیغه مذکر «اباهر» کنیه‌گذاری کنند، نزد من محبوب‌تر است، تا این‌که مرا به مؤنث (ابا هریره) کنیه‌گذاری کنند» [۲۰]. در چند جای صحیح البخاری آمده است که رسول خدا به مناسبت‌های مختلف او را اباهر بانگ کرده است [۲۱].

برای کسانی‌که کمترین اطلاعی از تاریخ داشته باشند، روشن و آشکار است که شهرت یافتن از کانال کنیه و القاب امری شایع و معروف است. تا آن‌جا که احتمال دارد نام کسی مورد اختلاف واقع شود، اما کنیه‌اش مورد اختلاف واقع نگردد. چنان‌که این مطلب در مورد خلیفه اول صدق دارد. زیرا او به کنیه‌ی ابوبکر مشهور است و همچنین است وضع و احوال «ابی عبیده» و «ابی‌دجانه» و «ابی الدرداء» که همگی از قهرمانان اشراف صحابه بودند. اما به کنیه‌هایشان مشهور گردیدند و نام آن‌ها برای بسیاری از مردم نامعلوم بود. روزی از روزگار نشنیده‌ایم که حسب و نسب فردی در مقام مفاضله و مقایسه او با دیگران، از نظر علمی باعث تقدم یا تاخر او گردیده باشد» [۲۲].

پس آن‌چه که ابوریه به وسیله‌ی آن ابوهریره را مورد نکوهش و تحقیر قرار داده است که گویا با کنیه‌اش بیشتر مشهور بوده تا نامش، اصلا وارد نیست و جای اعتراض نمی‌باشد.

[۱٧] المستدرک، ج ۳/۵۰۶ با سند صحیح و مورد قبول ذهبی [۱۸] الترمذی، ج ۱۳/ص۲۸۸ و آن را حسن توصیف کرده است [۱٩] المستدرک ج ۳/ص۶۰۵ با سند صحیح مورد تایید ذهبی [۲۰] المستدرک ج۳/ص۵۰٧ [۲۱] بخاری ج ۱/ص٧۶ـ ج٧/ص۸۸ –ج ۸/ص۶۸ [۲۲] اقتباس از سخن استاد خطیب در کتابش