مناقب صحابی جلیل ابوهریره رضی الله عنه

فهرست کتاب

قافله همچنان در حرکت است و ابوهریره برایش آواز می‌خواند:

قافله همچنان در حرکت است و ابوهریره برایش آواز می‌خواند:

از صحابه‌ ای که احادیث را از ابوهریره روایت کرده‌اند، ‌می‌توان مِسوَر بن مخرمه زهری قریشی را نام برد [۲۶۸]. هر چند نام برده دو سال بعد از هجرت به دنیا آمده است، اما وقتی که رسول خدا جدار فانی را وداع گفت، ‌او پسر بچه‌ای ممیز و عاقل بود و احادیثی از او شنیده و روایت کرده بود، چنان‌چه از بزرگان صحابه نیز احادیث روایت کرده است.

ابو امامه پسر سهل بن حنیفسدر زمان رسول خدا جبه دنیا آمد و از بزرگان صحابه و از ابوهریره روایت نقل کرده است، همچنین محمد بن ایاس بن بکیر [۲۶٩].

از میان صحابه‌ی روایت کننده‌ی حدیث از او، ابو الورد المازنی مصری [۲٧۰]را می‌توان نام برد، ابو‌الحاتم رازی و بغوی و ابن قانع و ابن‌الکلبی و باوردی اتفاق کرده‌اند بر این‌که او صحابی بوده است [۲٧۱].

ابو سعید خیر (یا ابو سعد) هم از ابوهریره حدیث روایت می‌کند. ابو داود صاحب سنن می‌گوید او صحابی بوده است [۲٧۲]. بخاری و ابوحاتم و ابن حبان و بغوی و ابن قانع و غیر این‌ها [۲٧۳]به صحابی بودن او تصریح کرده‌اند [۲٧۴].

از میان صحابه ی روایت کننده‌ی حدیث از ابوهریره می‌توان عبدالله پسر عتبه پسر مسعود الهذلی برادرزاده‌ی ابن مسعود [۲٧۵]و پدر عبیدالله بن عبدالله یکی از بارزترین یاران ابوهریره را نام برد. عبدالله پیغمبر جرا دیده است و از وی حدیث روایت کرده است [۲٧۶].چرا عمویش صحابی بزرگوار (عبدالله بن مسعود) او را از روایت حدیث از ابوهریره بر حذر نداشته است؟ و چرا چیزی از گمانه‌زنی و توهمات اهل کذب برای وی نقل نکرده که گویا عمر یا غیر او مردم را از روایت حدیث از ابوهریره منع کرده باشند؟

از کسانی که من به روایت آن‌ها از ابوهریره دسترسی پیدا نکرده‌ام، ولی مشهور است که از او حدیث روایت کرده‌اند، عبدالله پسر سرجس مدنی است. پسر ابی حاتم مصاحبت او با ابوهریره و روایت حدیث از او را ذکر کرده است [۲٧٧]. عبدالله بن ابی حدود الاسلمی نیز مشهور است به این‌که از ابوهریره حدیث روایت کرده است. ابن ابی الحاتم اورا از جلمه روایت کنندگان از او آورده است [۲٧۸].

حاکم نیز نام صحابه‌ای را که از ابوهریره حدیث روایت کرده‌اند را شمارش کرده و بیشتر این‌ها که من نامشان را آورده‌ام، نام برده است و کسان دیگری را نام برده که من به روایات آن‌ها دسترسی پیدا نکرده‌ام که عبارتند از: زید پسر ثابت، عبدالله بن عمرو بن العاص، ابی بن کعب، عایشه، عقبه بن الحارث، ابو موسی الاشعری، سائب بن زید، ابو نضره الغفاری، ابو رهم الغفاری، شداد بن الهاد، ابو رزین العقیلی، عمرو بن الحمق، حجاج الاسلمی، عبدالله بن عکیم، اغر جهنی، شرید بن سوید (رضی الله عنهم)

در میان کسانی که احادیث را از ابوهریره روایت کرده‌اند، اشخاصی وجود دارد که علما در صحابی بودن یا نبودن آن‌ها اختلاف کرده‌اند، بعضی آن‌ها را صحابی دانسته‌اند و برخی هم آن‌ها را از بزرگان تابعین به شمار آورده‌اند و بس. از کسانی که صحابی بودن آن‌ها را ترجیح داده‌اند، می‌توان شبیل بن عوف، ابو الطفیل کوفی، عبدالرحمن بن عبدالقاری و عبدالرحمن بن ابو عمره انصاری و عبدالرحمن بن غنم اشعری ـ که از کبار فقها بوده ـ و خباب مدنی صاحب المقصوره و ربیعه‌ی جرشی و ثابت بن حارث انصاری و شفی بن مانع اصبحی و ضحاک بن قیس فهری قریشی برادر صحابیه مشهور فاطمه دختر قیس که از او بزرگتر بوده و قبیصه بن ذویب خزاعی و عامر بن لدین اشعری و عبدالرحمن بن قیس بن مخرمه را نام برد [۲٧٩].

اینک ما نام یازده نفر از اصحاب را که بر مقال‌هایی از روایات‌شان اطلاع پیدا کرده‌ایم و هجده نفر از اصحابی که ابن ابی الحاتم یا حاکم آن‌ها را نام برده و ما به مثال‌های از روایتشان دسترسی پیدا نکرده‌ایم، نام بردیم. اگر صحابی بودن این‌ها که دوازده مرد هستند به اثبات برسد. تعداد اصحاب روایت کننده حدیث از ابوهریره به چهل و یک نفر خواهد رسید. آیا در اقدام عملی آن‌ها در نقل حدیث از ابوهریره دلیلی بر حصول اطمینان برای افراد شبهه آفرین وجود ندارد؟

[۲۶۸] رجوع شود به روایتش از ابوهریره در مسند احمد ج۲ص۴۰۱ [۲۶٩] روایت ابی امامه از او در مسلم ج ۳ص۵۰ و مسند احمد ج ۲ص۲۴۰ و روایت محمد بن ایاس نزد ابو داود ج ۱ص۵۰٩ صحیح [۲٧۰] روایتش از او در مسند احمد ج ۲ص۴۰۱ [۲٧۱] التهذیب ج ۱۲ص۲٧۲ [۲٧۲] سنن ابوداود ج ۱ص۸ [۲٧۳] التهذیب ج ۱۲ص۱۰٩ [۲٧۴] مسند احمد ج ۲ص۳٧۱ [۲٧۵] رجوع شود به روایت او از ابوهریره در سنن ابو داود ج ۲ص۲۰٧ [۲٧۶] التهذیب ج ۵ص۳۱۱ [۲٧٧] الجرح و التعدیل ص ۶۳ ج ۲ ق ۲ [۲٧۸] الجرح و التعدیل ص ۳۸ ج ۲ ق ۲ [۲٧٩] روایات آن‌ها از ابوهریره در مسند احمدج ۲ص۲۸۶و۳۵٩و۳۲۵و۳۸۰و۲۵۰و۳۰۳ و بخاری ج۳/ص۱۴۲و ج٧ص۱۵ و ابو داود ج۲ص۱۸۱و۵۳۰