صیغه‌های تشهد
رسول الله‌صتشهد را با صیغه‌های مختلفی به اصحاب آموزش می‌داد:
۱- تشهد ابن مسعود: ایشان می‌گوید: رسول اللهصدر حالی که کف دستم را در دستانش گرفته بود تشهد را به من، مانند سوره‌ای از قرآن، بدین صورت آموزش داد:
«التّحیات لله، والصّلوات والطّیبات، السّلام علیك أیّها النّبي! ورحمة الله وبركاته، السّلام علینا وعلى عباد الله الصّالحین»، (هنگامی که نمازگزار این جمله را می‌گوید، دعایش شامل حال هر بنده صالح چه در زمین و چه در آسمان، می‌شود) «أشهد أن لا إله إلا اله، وأشهد أن محمداً عبده ورسوله»(اما پس از وفات رسول الله‌ص، می‌گفتیم: السّلام على النّبي) [۴٧۳].
۲- تشهد ابن عباس: ایشان می‌گوید: رسول الله‌صتشهد را همچون سوره‌ای از قرآن به ما آموزش می‌داد و می‌فرمود: «التّحیات المباركات الصّلوات الطّیبات [۴٧۴]لله، (ال) سلام علیك أیّها النّبي! ورحمة الله وبركاته، (ال) سلام علینا وعلى عباد الله الصّالحین، أشهد أن لا إله إلا الله و(أشهد) أنّ محمداً رسول اللهصو طبق روایتی: عبده ورسوله [۴٧۵].
۳- تشهد ابن عمر: ایشان تشهدی را که رسول اللهصدر نماز خوانده است این‌گونه روایت می‌کند: «التّحیات لله، (و) الصّلوات (و) الطّیبات، السّلام علیك أیّها النّبي! ورحمة الله ـ ابن عمر می‌گوید: من بر آن «بركاته» را افزودم ـ السّلام علینا وعلى عباد الله الصّالحین، أشهد أن لا إله إلا الله ـ ابن عمر می‌گوید: و من «وحده لا شریك له»را افزودم - وأشهد أنّ محمّداً عبده ورسوله». [۴٧۶]
۴- تشهد أبی موسی أشعری: رسول خدا‌صفرمود: بعد از اینکه نشستید، اولین سخنی که از زبان شما بیرون می‌شود این باشد: «التّحیات الطّیبات الصّلوات لله، السّلام علیك أیّها النّبي! ورحمة الله وبركاته، السّلام علینا وعلى عباد الله الصّالحین، أشهد أن لا إله إلا الله (وحده لا شریك له)، وأشهد أنّ محمّداً عبده ورسوله» (سبع كلمات هن تحیة الصلاة) [۴٧٧].
۵- تشهد عمر ابن خطاب: ایشان در حالی که بر منبر نشسته بود، تشهد را این‌گونه به مردم آموزش داد: «التحیات لله الزاكیات» و ادامه همان تشهد ابن مسعود. [۴٧۸]
۶- تشهد عایشه: قاسم‌بن محمد می‌گوید عایشه در حالی که با دستش اشاره می‌کرد، تشهد را این‌گونه به ما آموزش می‌داد: «التّحیات، الطّیبات، الصّلوات، الزّاكیات لله، السّلام على النّبي ...» ادامه همان تشهد ابن مسعود». [۴٧٩]
[۴٧۳] بخاری و مسلم «الارواء»، (۳۲۱). اینکه ابن مسعود می‌گوید: در زمان حیات رسول‌الله‌صبا حرف خطاب «السلام علیك» و بعد از رحلت ایشان بدون حرف خطاب یعنی «السلام على النبي» می‌گفتیم، یقیناً به دستور و توصیه خود رسول‌الله‌صبوده است. چنانکه عایشهلنیز بعد از وفات پیامبر‌ص، تشهد را به مردم با جمله «السلام على النبي» آموزش داد «السراج في مسنده»، ٩/۱/۲) و «الفوائد»، (۱۱/۵۴/۱) با دو سند صحیح. حافظ ابن حجر نیز آن را تأیید نموده و می‌گوید: «علام سبکی در «شرح المنهاج» بعد از سوق این روایت از طریق ابی‌عوانه گفته است: اگر واقعاً ثابت شود که اصحاب، بعد از رحلت پیامبر‌ص«السلام على النبي» گفته‌اند، آنگاه برای ما نیز کافی خواهد بود که بدون حرف خطاب به رسول‌الله‌صدرود و سلام بفرستیم». بنده (حافظ) می‌گویم: «این عمل از صحابه بدون هیچ‌گونه شبهه‌ای ثابت است (یعنی در صحیح بخاری) و من برای آن متابع قوی نزد عبدالرزاق یافتم». این کلام حافظ را بسیاری منجمله، قسطلانی، لکهنوی، زرقانی و غیره نقل کرده و آن را پسندیده‌اند. [۴٧۴] نووی می‌گوید: در اصل: و المبارکات و الصلوات و الطیبات؛ بوده همان‌طور که در حدیث ابن مسعود ذکر شد. و او در اینجا برای اختصار حذف گردید و این عمل در لغت عرب جایز و معروف است، معنی حدیث چنین است: که هر گونه تحیه و صفات مذکور فقط شایسته خداوند می‌باشد و معنی واقعی آن در حق کسی دیگر مصداق پیدا نمی‌کند. [۴٧۵] مسلم، ابوعوانه، شافعی و نسائی. [۴٧۶] ابوداود و دارقطنی با تصحیح. دو موردی را که ابن عمر افزودند در تشهد رسول‌الله‌صاز طرق دیگر ثابت است، هدف ابن عمر از اینکه می‌گوید من آن‌ها را افزودم یعنی در تشهدی که مستیماً ایشان از رسول‌الله‌صشنیده است نبوده. [۴٧٧] مسلم، ابوعوانه، ابوداود و ابن ماجه. [۴٧۸] مالک و بیهقی با سند صحیح. [۴٧٩] ابن ابی‌شیبه، (۱/۲٩۳) و بیهقی، (۲/۱۴۴).