تفسیر سه جزء آخر قرآن کریم همراه با احکامی مهم برای هر مسلمان

فهرست کتاب

سوره «الصف»

سوره «الصف»

﴿سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ١

1- آنچه‌ در آسمانها و آنچه‌ در زمین‌ است‌ الله را (تسبیح‌ گفت، و اوتعالی را) از هرچه لایق او نیست به‌ پاکی‌ یاد کرد، و اوست‌ «عزیز» یعنی: قوی‌ و غالب که هرگز کس بر او غالب نشود،‌ و اوست «حکیم» در اقوال و افعال خویش.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ٢

2- ای کسانی که الله و رسولش را تصدیق نموده و به شریعت وی عمل کرده‌اند! چرا وعده‌ای را وعده می‌کنید، یا سخنی را می‌گویید که آن را انجام نمی‌دهید؟! و این سرزنش و انکاری است بر کسی که کردارش گفتارش را مخالفت می‌کند.

﴿كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ٣

3- نزد الله تعالی بسیار‌ بد و منفور است‌ که‌ چیزی‌ به زبانهای خود بگویید که‌ آن را انجام‌ نمی‌دهید.

﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيَانٌ مَرْصُوصٌ٤

4- در حقیقت‌ الله کسانی‌ را که‌ در راه‌ او صف‌ زده جهاد می‌کنند دوست‌ دارد، (چنان صف‌ می‌کشند) که ‌گویی‌ ساختمانی به‌ هم‌ چسبیده‌ محکمی‌ هستند، که دشمن‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ نمی‌تواند از آن ساختمان (در صفوف‌ و سنگرهایشان) ‌نفوذ کند. و در این آیه کریمه بیان فضیلت جهاد و مجاهدین است، بخاطر محبت و دوست داشتن الله - سبحانه وتعالی - مر بندگان مؤمن خود را چون روبروی دشمنان الله صف گرفته علیه آنان در راه وی جنگ می‌کنند.

﴿وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ٥

5- و یاد کن‌ - ای پیامبر! - برای قوم خود هنگامی‌ را که‌ پیامبر الله موسی؛‌ به‌ قومش‌ گفت: ای‌ قوم‌ من‌! چرا مرا با گفتار و کردارتان می‌آزارید، در حالی که خود می‌دانید که من فرستاده الله به سوی شما هستم؟! پس‌ چون‌ از حق - با اینکه او را خوب دانستند - کجروی‌ کردند، و بر این (کار زشت خود) پایداری نمودند؛ الله تعالی دلهایشان‌ را - به‌ عنوان‌ جزای این گمراهی که برای خود انتخاب کرده بودند - از قبول حق و هدایت برگردانید، و الله تعالی هدایت نمی‌کند قومی‌ را که از طاعت و راه و روش حق بیرون رفته‌اند.

﴿وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ٦

6- و یاد کن‌ - ای پیامبر! - برای قوم خود هنگامی‌ را که‌ عیسی پسر مریم إ‌ به‌ قومش‌ گفت: بی‌گمان من‌ فرستاده‌ الله به‌سوی‌ شما هستم‌، تصدیق‌کننده‌ آنچه‌ پیش‌ از من آمده است‌ از تورات، و گواهی‌دهنده به‌ صدق پیامبری هستم‌ که‌ بعد از من‌ می‌آید و نامش‌ احمد است - و او همانا محمد ج است - و دعوت‌کننده‌ام به تصدیق نمودن آن، پس چون محمد ج با نشانه‌های روشن به پیش ایشان آمد؛ گفتند: این چیزی را که‌ برای‌ ما آورده‌ای، جادویی‌ واضح‌ و آشکار است.

﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُوَ يُدْعَى إِلَى الْإِسْلَامِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ٧

7- و هیچ کس ستمکارتر و دشمنی‌تر از آن‌ کس‌ نیست که‌ بر الله دروغ‌ بربسته است، و برای او در عبادتش همتایانی گردانیده است،‌ در حالی که‌ او به‌سوی در آمدن در‌ اسلام‌ (که‌ سعادت‌ هر دو سرا در آن‌ است)‌، و اخلاص عبادت برای الله یگانه؛ فراخوانده‌ می‌شود، و الله تعالی قومی را که خویشتن را با کفر و شرک‌ ستم کرده‌اند، به سوی آنچه در آن رستگاری ایشان است؛ موفق نمی‌کند.

﴿يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ٨

8- این گروه ستمکاران می‌خواهند حقی را که محمد ج با آن فرستاده شده است – که همانا قرآن کریم است – به سخنان دروغ خویش باطل و نابود سازند، در حالی که الله تعالی آشکارکننده حق است و دین خود را به تمام و کمال می‌رساند اگرچه آن را انکارکنندگان دروغ‌پنداران دوست نداشته باشند.

﴿هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ٩

9- الله تعالی کسی است که فرستادۀ خود محمد ج را با قرآن و دین اسلام فرستاده است؛ تا آن‌ را بر همه‌ ادیان‌ مخالف‌ آن‌ برتر و غالب‌ گرداند، هرچند مشرکان آن را خوش نداشته باشند.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ١٠

10- ای کسانی که الله و رسولش را تصدیق نموده و به شریعت وی عمل کرده‌اند! آیا شما را به‌ تجارتی گرانقدر‌ رهنمون‌ شوم‌ که‌ شما را از عذاب‌ دردناک ‌می‌رهاند؟

﴿تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ١١

11- (آن تجارت عبارت از اینست که) بر ایمان‌ خود به الله و رسولش دوام دهید (و پایداری‌ ورزید) و با آنچه مالک آنید از اموال‌ و جانها در راه‌ الله به غرض نصرت دین وی جهاد کنید، این (ایمان‌ و جهاد) بهتر است‌ برای‌ شما از تجارت‌ محض‌ دنیا، اگر شما واقعاً سود و زیان چیزها را می‌دانید؛ پس باید این فرمان را بجا آرید.

﴿يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ١٢

﴿وَأُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ١٣

12-13- .اگر شما – ای مؤمنان! – آنچه الله شما را به آن امر نموده (از ایمان و جهاد) انجام دادید؛ الله تعالی بر شما گناهانتان را ستر می‌کند (و آن را محو می‌سازد)، و شما را در باغهایی‌ که‌ ‌از زیر درختان‌ آنها جویبارها جاری‌ است‌ و در خانه‌هایی‌ پاک‌ و پاکیزه‌ در بهشت‌های‌ اقامت‌ همیشگی‌ و ماندگار که‌ هرگز قطع نشود؛ درمی‌آورد، این‌ است‌ رستگاری‌ (بسا ‌بزرگی)‌ که‌ بعد از آن‌ رستگاری‌ بیشتری‌ سراغ‌ نمی‌شود. و (بجز آنچه‌ ذکر شد) برای‌ شما - ای مؤمنان! - نعمتی‌ دیگر عنایت‌ می‌کند که آن‌ را دوست‌ می‌دارید؛ این نعمت همانا یاری‌ و نصرتی است که ‌از جانب‌ الله برایتان می‌آید، و فتح و پیروزی نزدیکی است‌ که بر دستهای شما تمام می‌گردد، و - ای‌ پیامبر! - مؤمنان‌ را به‌ فتح‌ و پیروزی‌ در دنیا و بهشت‌ در آخرت‌ مژده‌ بده.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصَارَ اللَّهِ كَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَكَفَرَتْ طَائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ١٤

14- ای کسانی که الله و رسولش را تصدیق نموده و به شریعت وی عمل کرده‌اند! یاوران و مددکاران دین الله باشید، چنان که یاران برگزیده عیسی÷ (حواریون) یاوران و مددکاران دین الله بودند آنگاه که عیسی÷ به ایشان گفت: چه‌ کسی‌ از شما عهده‌دار یاری‌ دادن‌ و کمک کردن من‌ در جهت‌ امری‌ هستند که‌ انسان‌ را به‌ اللهأ نزدیک‌ می‌کند؟ گفتند: ماییم‌ نصرت‌دهندگان‌ دین الله. پس‌ گروهی‌ از بنی‌اسرائیل‌ راهیاب شدند، و گروهی گمراه، پس‌ کسانی را که به الله و رسولش ایمان آورده بودند یاری‌ دادیم، و آنان را بر کسانی با ایشان دشمنی کردند از فرقه‌های نصارا نصرت دادیم، پس‌ علیه آنان غالب‌ شدند، و آن هم به سبب بعثت محمد ج بود.