تفسیر سه جزء آخر قرآن کریم همراه با احکامی مهم برای هر مسلمان

فهرست کتاب

سوره «نوح»

سوره «نوح»

﴿إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ١

﴿قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ٢

﴿أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ٣

﴿يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ٤

1-4- بی‌گمان ما نوح‌ را به‌سوی‌ قومش‌ فرستادیم، و به او گفتیم‌ که:‌ قوم‌ خود را بیم‌ و هشدار ده‌؛ پیش‌ از آن‌که ‌عذابی‌ دردناک‌ بر سرشان‌ بیاید. نوح؛ گفت: ای‌ قوم‌ من‌! هرآینه‌ من‌ برای‌ شما بیم‌دهندۀ آشکاری‌ هستم از عذاب‌ الله أ چون او را نافرمانی کردید. و من‌ فرستادۀ الله هستم به سوی شما پس او تعالی را تنها بپرستید، و از عذاب و شکنجۀ او بترسید، و از من – در بارۀ آنچه شما را به آن امر می‌کنم و آنچه شما را از آن نهی می‌کنم - ‌فرمان‌ برید. زیرا اگر از من فرمان بردید و دعوتم را پذرفتید، الله تعالی از گناهان شما در می‌گذرد، و برایتان می آمرزد، و عمرهایتان را تا آن وقتی‌ که‌ در علم الله أ برایتان‌ مقدّر شده‌ است، ‌به‌ تأخیر می‌افگند؛ زیرا چون‌ مرگ بیاید، هرگز به ‌تأخیر انداخته‌ نمی‌شود، اگر این را می‌دانستید حتماً به ایمان آوردن و طاعت انجام نمودن ‌شتابان می‌پرداختید.

﴿قَالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارًا٥

﴿فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعَائِي إِلَّا فِرَارًا٦

﴿وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَارًا٧

﴿ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهَارًا٨

﴿ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا٩

﴿فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا١٠

5-10- گفت نوح‌؛: پروردگارا‌! من‌ قومم‌ را (پیوسته) ‌در شب‌ و روز به سوی ایمان به تو و اطاعت از تو، دعوت‌ کردم، ولی‌ دعوت‌ من‌ ایشان را به سوی ایمان، جز بر گریز و روی گردانیدنشان از آنچه‌ به‌سوی‌ آن ‌دعوت می‌شدند‌ نیفزود. و همانا من‌ هرگاه‌ که ‌آنان‌ را به‌سوی‌ ایمان به تو دعوت‌ کردم‌ تا آن سببی‌ باشد برای آمرزش تو مر گناهان ایشان را؛ انگشتان‌ خود را در گوشهایشان‌ درآوردند تا دعوت‌ حق را نشنوند، و چهره‌های‌ خود را با جامه‌های ‌خود پوشانیدند تا مرا نبینند، و بر کفر خود پای‌ فشردند، و در برابر پذیرش‌ ایمان‌ گردنکشی‌ کردند گردنکشی سختی. سپس‌ باز آنان‌ را به‌ سوی ایمان - به طور علنی وآشکارا و بدون کدام پوشش - دعوت‌ کردم. باز مجدداً دعوت‌ را برای آنان – در بعض احوال - به‌ صدای بلند اعلان کردم‌، و در احوال دیگری به صدای نهان دعوت‌ را برای آنان پنهان گفتم، و‌ برای قوم خود گفتم: از پروردگار خود نسبت‌ به‌ گناهان‌ خود آمرزش‌ بخواهید، و از کفر خویش به سوی او توبه کنید، بی‌گمان او تعالی نسبت به بندگانش که به سوی او توبه نموده و باز می گردند، بسیار آمرزگار است.

﴿يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا١١

﴿وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا١٢

﴿مَا لَكُمْ لَا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقَارًا١٣

﴿وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَارًا١٤

﴿أَلَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا١٥

﴿وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُورًا وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجًا١٦

11-16- اگر شما توبه نمودید و آمرزش خواستید، الله تعالی بر شما باران‌ را ریزان و پی‌درپی‌ می‌فرستد، و اموال‌ و فرزندان‌تان را فراوان نموده، و برایتان‌ باغهایی پدید می‌آورد که به میوه‌ها وزیبایی‌های آن خوشگذرانی نموده لذت می‌برید، و برایتان جویبارهایی آماده می‌کند که از آن کشت‌ها وچهارپایان خویش را سیراب می‌نمایید. شما را چه‌ شده‌ است‌ - ای قوم! - که‌ از فرمانروایی وعظمت‌ الله أ نمی‌ترسید؟. و حال‌ آن‌که‌ شما را بر مراحل پیاپی و متفاوتی‌ آفریده‌است: ابتدا به‌ هیأت‌ نطفه‌، سپس به‌ هیأت‌ خون‌ بسته، سپس ‌به‌ هیأت‌ پاره‌ گوشت‌، ‌بعداً به هیأت استخوانها، بعداً بر آن استخوانها گوشت پوشانیده است. آیا ندیده‌اید که‌ الله تعالی چگونه‌ هفت‌ آسمان‌ را طبقه‌ در طبقه،‌ بعضی‌ بر فراز بعضی‌ دیگر آفریده‌ است‌؟ و در این آسمانها ماه‌ را پرتو افشان قرار داده ‌است، وخورشید را چراغی‌ روشنی‌ دهنده‌ای قرار داده ‌است که اهل زمین به وسیله آن روشنی کسب می‌کنند.

﴿وَاللَّهُ أَنْبَتَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا١٧

﴿ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجًا١٨

﴿وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ بِسَاطًا١٩

﴿لِتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلًا فِجَاجًا٢٠

17-20- و الله أ اصل شما (آدم؛) را از زمین‌ پدید آورد، به‌نوعی‌ از پدید آوردن. سپس شما را – بعد از مرگ - در زمین‌ بازمی‌گرداند، و دوباره‌ شما را بیرون‌ می‌آورد بیرون ‌آوردن محقَّق. و الله – سبحانه وتعالی - زمین‌ را برای ‌ شما همچون فرشی‌ هموار گردانید. تا در راه‌های‌ فراخ‌ وگسترده آن،‌ راه روید.

﴿قَالَ نُوحٌ رَبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَاتَّبَعُوا مَنْ لَمْ يَزِدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَارًا٢١

﴿وَمَكَرُوا مَكْرًا كُبَّارًا٢٢

﴿وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا٢٣

﴿وَقَدْ أَضَلُّوا كَثِيرًا وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلَالًا٢٤

﴿مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصَارًا٢٥

21-25- نوح‌؛ گفت: پروردگارا! بی‌گمان قومم در نافرمانی‌ از من، ‌و تکذیب نمودن من، از حد گذشتند، و اشخاص‌ فقیر و ناتوان ایشان از رهبران‌ گمراه‌ خود پیروی‌ کردند، از همان‌ کسانی‌ که‌ بسیاری‌ مال‌ و فرزند جز بر گمراهی‌شان‌ در دنیا و عذابشان‌ در آخرت‌ نیفزوده ‌است.‌ و رهبران گمراهی در حق پیروان ناتوان خویش نیرنگ‌ بسا‌ بزرگی به کار برده‌اند. وبه ایشان گفتند: هرگز پرستش معبودان خود را – بخاطر یکتا پرستی الله که نوح به سوی آن دعوت میکند - ترک‌ نکنید، و هرگز «ود» و «سواع»‌ و «یغوث»‌ و «یعوق»‌ و «نسر» را ترک‌ نکنید (یعنی: پرستش‌ آنها را فرونگذارید). و این نامهای‌ بتان ایشان بود که آنها را بجز الله تعالی می‌پرستیدند، و این نامها در اصل نامهای اشخاص‌ صالحی‌ بود که‌ بعد از درگذشت‌ آنان‌، ابلیس‌ به‌ قوم ایشان‌ وسوسه نمود که برای آنها تمثال‌ها و صوره‌ها برپا دارند؛ تا هرگاه آن تمثال‌ها و صوره‌ها را ببینند در طاعت و عبادت – بگمان خود – کوشنده‌تر شوند (پس‌ آنها چنین‌ کردند) سپس‌ چون این‌ گروه درگذشتند، و زمان طولانی بر آنان سپری شد؛ گروه‌ دیگری درپی ایشان آمدند، و شیطان‌ به‌ آنان‌ وسوسه نمود که: پیشینیان ایشان، این‌ تمثال‌ها و تصاویر را می‌پرستیدند، و به آنها توسل می‌نمودند، (و شما نیز باید چنین‌ کرد. پس پرستش‌ بتان‌ از همان‌ وقت‌ آغاز شد) و از اینجا حکمت از حرام قراردادن تمثال‌ها و این چنین حرام قرار دادن قبه ساختن بر قبرها هویدا می‌گردد، که این چیزها با طولانی شدن زمان معبودانی می‌گردند برای جاهلان و نادانان. و هرآینه‌ این رهبران بسیاری از مردم‌ را گمراه‌ کردند؛ به سبب آراسته نمودنشان برای آنان بیراهی و گمراهی را. سپس نوح؛ گفت: و نیفزای - پروردگارا! - بر ستمکاران‌ - که با کفر وعناد بر نفس خویش ستم نمودند - جز دوری از حق‌. پس ‌به‌سبب‌ گناهانشان و پافشاریشان‌ بر کفر و طغیان، با طوفان‌ غرق‌ شدند، و به‌دنبال‌ این‌ غرق‌ شدن به‌ آتشی بسا شعله‌ور و سوزان‌ درآورده ‌شدند، پس‌ برای‌ خود در برابر الله أ هیچ‌ کسی‌ را نیافتند که‌ آنان‌ را نصرت دهد، یا اینکه عذاب ‌الله را از آنان‌ دفع‌ کند.

﴿وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا٢٦

﴿إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا٢٧

﴿رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا٢٨

26-28- و نوح؛ بعد از اینکه از فهم قوم خود نا امید شد، گفت: پروردگارا! هیچ کسی از کافرانی را که به تو کفر ورزیده‌اند بر روی زمین زنده مگذار که بچرخد و حرکت کند. همانا اگر تو آنان‌ را بگذاری و نابودشان‌ نکنی‌ بندگانت‌ را که به تو ایمان آورده‌اند، از راه‌ حق‌ گمراه‌ می‌سازند، و از نسل و ذریت ایشان جز کسی که از حق رویگردان بوده و به تو سخت کافر و نافرمان است، به‌ دنیا نیاید. پروردگارا‌! مرا و پدر و مادرم‌ را، و همه کسانی را که مؤمنانه و باورمندانه به خانه من در آمده‌اند، و تمام مردان و زنانی را که به تو ایمان آورده‌اند؛ بیامرز! و کافران را در دنیا و آخرت جز هلاک و زیان نیفزای!‏.‌