تفسیر سه جزء آخر قرآن کریم همراه با احکامی مهم برای هر مسلمان

فهرست کتاب

سوره «التغابن»

سوره «التغابن»

﴿يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ١

1- آنچه‌ در آسمانها و آنچه‌ در زمین‌ است، الله أ را از هر آنچه لایق او نیست منزّه دانسته (و به پاکی یادش میکنند)، تصرّف (وفرمانروائی) مطلق تنها از آن اوست، و برای اوست سپاس و ستایش نیکو و زیبا، و اوتعالی بر هر چیزی تواناست.

﴿هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كَافِرٌ وَمِنْكُمْ مُؤْمِنٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ٢

2- الله أ همان کسی است که شما را از نیستی به هستی آورد، پس بعضی از شما خدایی او را منکر است، و برخی او را تصدیق‌کننده و به شریعت او عمل‌کننده است، و اوتعالی به همه اعمال شما بیناست، هیچ چیزی از آن بر او پنهان نیست، و زودا شما را در برابر آن جزا خواهد داد.

﴿خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ٣

3- الله ـ آسمانها و زمین را به حکمت بالغه (رسا، تامه، استوار و محکم) آفریده است، و شما را در نیکوترین و زیباترین شکل و صورت خلق نمود، بازگشت در روز قیامت به سوی اوست، پس هر کس را به طبق عملش جزا می‌دهد.

﴿يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ٤

4- الله ـ همه آنچه را که در آسمانها و زمین است، می‌داند و نیز می‌داند آنچه را که شما – ای مردم! – در میان خود پنهان می‌دارید، و آنچه را که آشکار می‌کنید، و الله تعالی به آنچه سینه‌ها می‌پوشاند و نفس‌ها پنهان می‌دارد داناست.

﴿أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ٥

5- آیا - ای‌ مشرکان! - خبر کسانی‌ که‌ پیش‌ از شما کفر ورزیدند از امت‌های گذشته‌، به‌ شما نرسیده‌ است‌؟ آنگاه که در دنیا پیامد بد کفرشان و نتیجۀ اعمال زشتشان (به حیث عذاب دنیوی) بر ایشان فرود آمد، و ایشان‌ را در آخرت عذابی‌ است‌ دردناک.

﴿ذَلِكَ بِأَنَّهُ كَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ٦

6- آن (عذابی که)‌ آنان را در دنیا رسید، و آن (عذابی که) در آخرت برایشان می‌رسد، به‌ سبب‌ آن ‌است‌ که‌ پیامبرانشان‌ برای‌ آنان‌ نشانه‌های روشن و معجزات‌ آشکار می‌آوردند ولی آنان‌ انکارکنان می‌گفتند: آیا ما را آدمیان همچون خودمان ‌هدایت‌ و رهنمایی می‌کنند؟! پس‌ به الله أ کفر ورزیدند، و پیام پیامبرانش را انکار نمودند، و از حق روی‌ برتافتند پس آن را قبول نکردند. و الله تعالی بی‌نیازی‌ جست، و الله بی‌نیاز ‌است، و برای اوست توانگری و بی‌نیازی تام و مطلق، و او در اقوال و افعال و صفات خویش ستوده بوده و هرگز به آنان پروا نمی‌کند، و گمراهی آنان به او هیچ زیانی نمی‌رساند.

﴿زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ٧

7- کسانی که به الله کفر ورزیدند‌ باطلانه پنداشته‌اند که‌ هرگز بعد از مرگ از قبرهایشان‌ برانگیخته‌ نمی‌شوند، بگو – ای پیامبر! -: آری‌؛ قسم‌ به‌ پروردگارم که‌ البته‌ از قبرهایتان زنده شدگان برانگیخته‌ می‌شوید، سپس‌ به‌ آنچه‌ در دنیا کرده‌اید، خبر داده‌ می‌شوید، و این (رستاخیز و خبردادن) بر الله أ اندک و آسان‌ است.

﴿فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ٨

8- پس – ای مشرکان! – به الله و رسولش ایمان بیاورید، و به قرآنی که بر پیغامبرش فرود آوده است هدایت یابید، و الله تعالی به آنچه می‌کنید آگاه است، هیچ چیزی از اعمال و اقوال شما بر او پنهان نمی‌باشد، و اوتعالی شما را در برابر آن در روز قیامت جزا دادنی است.

﴿يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ٩

9- بیاد آورید روز حشر را که در آن روز الله أ همه پیشینیان و پسینیان را گرد می‌آورد، او همان روزیست که در آن، زیانمندی و تفاوت میان خلایق هویدا می‌گردد؛ پس مؤمنان بر کافران و فاسقان زیان می‌رسانند، به این گونه که اهل ایمان به رحمت الله وارد بهشت می‌شوند، و اهل کفر به عدل الله وارد دوزخ می‌شوند. و هرکه به الله و رسولش ایمان بیاورد و به طاعت او عمل کند؛ گناهان وی را محو کرده، و خودش را به بهشت‌های درآورد که از زیر کاخهای آن جویبارها روان است، در آن بهشت‌ها جاویدان برای همیشه می‌باشند، این جاویدانه‌گی در آن بهشت‌ها خود کامیابی بزرگ است که کامیابی‌ای فروتر از آن نیست.

﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا وَبِئْسَ الْمَصِيرُ١٠

10- و کسانی‌ که‌ این را انکار ورزیده‌اند که الله همان معبودی برحق است، و نشانه‌های پروردگاری و دلیلهای خدایی او را - که پیامبران خویش را با آن فرستاده است - تکذیب‌ کرده‌اند، آن‌ گروه‌ اهل‌ دوزخ‌اند که در آن ‌جاودانه‌ خواهند بود، و چه بد است جای بازگشت که آنها به سوی آن باز می‌گردند.

﴿مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ١١

11- هیچ‌ کسی را چیزی از ناگواری نمی‌رسد مگر به اذن الله و قضا و قدر او، و هر کس‌ به‌ الله ایمان‌ آورد، دلش‌ را برای گردن نهادن به‌ فرمان الله و خوشنودی به قضا و قدر وی راهنما می‌سازد، و او را به بهترین و نیکوترین گفتارها و کردارها و احوال موفق می‌کند؛ زیرا هدایت در اصل برای قلب می‌باشد، و دیگر اعضای بدن تابع آن می‌باشد، و الله تعالی به هر چیز داناست، هیچ چیزی از آن بر او پنهان نمی‌باشد.

﴿وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ١٢

12- و – ای مردم! – الله را اطاعت کنید و به سوی او منقاد شوید در باره آنچه به آن امر نموده وآنچه از آن نهی کرده است. و پیامبر ج را نیز اطاعت کنید در بارۀ آنچه از جانب پروردگارتان به شما رسانیده است، پس اگر از اطاعت الله و رسولش روی گرداندید، (بدانید که) در روی گرداندن شما هیچ ضرری بر پیامبر ما نیست، تنها همین قدر بر او لازم است که آنچه را با او فرستاده‌ایم به طور واضح و آشکارا به شما برساند.

﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ١٣

13- الله تنها ذاتی است که جز او معبودی برحق نیست، پس کسانی که به یگانگی او ایمان دارند، باید در تمام امور خود تنها بر او تکیه و اعتماد کنند.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ١٤

14- ای کسانی که به الله و رسولش ایمان آورده‌اند! بی‌گمان برخی از همسران و فرزندان شما دشمنان شما هستند که شما را از راه الله باز می‌دارند، و از طاعت او سست و تنبل می‌سازند، پس باید از ایشان در حذر باشید، و آنان را اطاعت نکنید، و اگر از بدیهای ایشان گذشت می‌کنید و روی می‌گردانید، و بدیهای ایشان را می‌پوشانید، پس (بدانید که) الله بسیار آمرزنده و بی‌حد مهربان است، گناهانتان را برایتان می‌آمرزد؛ زیرا الله دارای آمرزش بزرگ و رحمت وسیع است.

﴿إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ١٥

15- اموال‌ و اولادتان برای‌ شما جز وسیله‌ ابتلا و آزمون‌‌ نیستند،‌ و نزد الله مزد بزرگی است برای‌ کسی‌ که‌ طاعت‌ وی‌ را بر طاعت دیگران ترجیح‌ داده و حق وی را در مال خود ادا می‌نماید.

﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنْفِقُوا خَيْرًا لِأَنْفُسِكُمْ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ١٦

16- پس‌ - ای مؤمنان! – باید در راه تقوا و ترس از الله توان و طاقت خویش را بکار بیندازید، و به رسول الله ج گوش بدهید گوش دادن همراه با اندیشیدن و دقت نمودن، و از اوامر وی اطاعت‌ کرده و از نواهیش خودداری نمایید، و از آنچه الله تعالی به شما روزی داده است (در راه‌های خیر)‌ انفاق‌ کنید، تا ‌به‌ خیر خودتان‌ تمام گردد، و هر کس‌ از آفت بخل‌ و از منع نمودن باقی‌ماندۀ مال زیاده بر حاجت؛ سالم بماند پس‌ آن‌ گروه‌ ایشانند که به هر خیری مظفر گردیده، و به هر مطلبی رستگار شدند.

﴿إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ١٧

17- اگر اموال خویش را در راه الله با اخلاص‌ نیت‌، طیب‌خاطر (و با کمال ‌رغبت)‌ مصرف‌ کنید؛ الله تعالی پاداش آنچه انفاق نمودید‌ را مضاعف (چند برابر) می‌گرداند، و گناهانتان‌ را برایتان می‌آمرزد، و الله تعالی «شکور» یعنی: بسیار قدردان‌ است برای اهل انفاق که آنان را در برابر آنچه انفاق نمودند جزای نیکوتر می‌دهد، «حلیم» یعنی: بسیار بردبار است که به‌ مجازات‌ نافرمانان‌ شتاب ‌نمی‌کند.

﴿عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ١٨

18- و او تعالی به آنچه غایب‌ است و آنچه حاضر است داناست، «عزیز» یعنی: پیروزمندی است که هرگز کس بر او غالب نشود، «حکیم» یعنی: در تمام اقوال و افعال خود دارای‌ حکمت‌ است‌.