مسأله خمس مأخوذ از کتاب و سنت

۱- مقدمه

گفتیم که برخی از علمای شیعه معتقدند که چون بنی‌هاشم، از خویشاوندانِ رسول خدا هستند، پروردگار عالم به آنان در این ‌باره امتیازی خاص بخشیده و از دیگر مردمان گرامی‌تـر داشته و بدین دلیل، صدقه را بر آنان حـرام فرمـوده است. لذا زکات -که به آن صدقه هم می‌گویند- برایشان حرام است، زیرا چِرک‌ دست مردم است و گرفتنِ آن، نوعی ذلت و خدا نخواسته که این قومِ شریف و ممتاز، گرفتار چنین ذلتی باشند. از سوی دیگر، ‌چون نیازمند به مال هستند، خمس را به جایِ زکات، که برآنان حرام است، مقرّر فرموده است، تا در مقام اعلای کرامت و امتیازِ خود باقی بمانند.

این ادعا، به چند دلیل باطل است:

اول: عقلاً هیچ فردی بر فرد دیگر و هیچ قومی بر قوم از حیث نسب، نژاد، قبیله، عشیره، وطن، مسکن و امثال آن، مزیت و رجحانی ندارد و فضیلتِ هرکس در چیزی است که آن را خود کسب می‌نماید و چنین فضایلی به نمی‌تواند موروثی باشد، زیرا فضایلِ نفسانی یک فرد، چون مال و اموالِ او نیست که آن را بتواند به غیرِ خود به ارث انتقال دهد یا به او ببخشد. پس تنها راهِ کسب فضایل، سعی و کوشش خودِ شخص است نه فضایلِ پدر و مادر. این مطلب بسیار بدیهی است و نیاز به بیان و برهان ندارد.

دوم: در این‌باره در قرآن گـزارش شـده کـه از خصوصیات دین مبینِ اسلام، لغو امتیازات موهوم است، و این خود یکی از مزایای بزرگِ اسلام به شمار می‌آید.