مسأله خمس مأخوذ از کتاب و سنت

۱۵- شیخ یوسف بحرانی

شیخ یوسف بن احمد بن ابراهیم بن احمد البحرانی، متوفی۱۱۸۰ق، صاحب آثاری چون «الحدائق الناضرة» و «الدّرر النجفیة» و دیگر آثار ارزشمند است.

وی اعتقاد دارد:

«وأما حال الغيبة فالظاهر عندي هو صرف حصة الأصناف [أي الأصناف الثلاثة: اليتامى والـمساكين وابن السبيل] عليهم، كما هو عليه جمهور أصحابنا فيما مضى من نقل أقوالهم بما دلَّ على ذلك من الآية والأخبار المُتقدِّمة في القسم الأول المُؤكد بالأخبار الـمذكورة في القسم الثاني، فيجب إيصالها إليهم لعدم الـمانع من ذلك. وأما حقه ÷فالظاهر تحليله للشيعة للتوقيع من صاحب الزمان المُتقدِّم» «تکلیف خمس در زمان غیبت: آنچه در نظر من مسلّم است، این است که سهم گروه‌های سه گانه [یعنی یتیمان و مستمندان و در‌راه‌ماندگان] چنان که تمام علمای شیعه قائلند، و چنان که اقوال آنها قبلاً گذشت، و آیه و اخبارگذشته نیز آنها را تأیید می‌نماید، باید به خود ایشان داده شود، زیرا هیچ مانعی برای این عمل نیست. اما حق [یا سهم] امام: پس آنچه مسلّم است آن است که تصرف در آن برای شیعه حلال است، به دلیل توقیعی که از صاحب الزمان صادر شده است، و پیش از این ارائه شد [۴۶۰][خبر بخشش از سوی امام زمان، حدیث۲۷]».

دلالت آیه شریفه بر خمس، فقط خمس غنیمت‌های جنگی است، و خمسی که اصناف سه‌گانه در آن حق دارند، تنها در غنیمت جنگی است. اما خمس ارباح مکاسب و غیره، اختصاص به امام دارد، که موردِ عفو و اِباحه است.

[۴۶۰] همان: ص۴۴۷.