۷- محقق ثانی
شیخ نورالدین ابوالحسن علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی عاملی، متوفای۹۳۷ یا۹۴۰ ق، شارح «قواعد الأحکام» و معروف به «محقّق ثانی» است.
وی در زمان شاه طهماسب صفوی، دارای عالی‌ترین مقام و عنوان بود، به طوری که عزل و نصب امیران و فرمانداران، بدون نظر او صورت نمی‌گرفت. گزارش شده است که بسیاری از علما و فقها، افتخار شاگردی وی را داشته‌اند. نیز گفته‌اند که بعد از «خواجه نصیرالدین طوسی»، برای مذهب شیعه، مجدّدی چون محقق کرکی نیامده است.
او صاحب تألیفات بسیاری است، از جمله: «جامع المقاصد» در شرح قواعد علامۀ حلّی، و «قطع اللجاج في حلّ الخراج» و «رسالة جمعه». او ازدواج، مسکن و تجارت را از پرداختِ خمس، معاف دانسته و اخبار تحلیلیه را تفسیر نموده، و می‌گوید:
«إنما المُراد: إحلال ما لا بُدَّ منه من الـمناكح والـمساكن والـمتاجر».
«منظور از احادیث تحلیلیه، حلال نمودن آن چیزهایی است که [در زندگی] از آن چاره‌ای نیست، از قبیل: ازدواج، مسکن و تجارت [که جمیع اینها به نصّ احادیث تحلیلیه، بر شیعیان حلال شده است]» [۴۴۶].
[۴۴۶] قطع اللجاج: ص۲۶.