قساوت قلب

انسان علاوه بر کالبد جسمی، دارای روح و روانی است که حیات واقعی او در گرو وجود آن است،‌ همانگونه که بدن انسان در اثر عوامل گوناگون دچار بیماری می‌گردد روح و روان او نیز به واسطه انحرافات و کجروی‌ها سلامت و لطافت خود را از دست می‌دهد، هر بار که انسان دست به سوی معصیت و گناهی دراز می‌کند از لطافت روحی و رقت قلبی او کاسته می‌شود و در اثر تکرار معاصی به تدریج خشونت روحی و سخت دلی جای آن را می‌گیرد و مواهب فطری و معنوی را از دست می‌دهد به نحوی که از مشکلات و مصایب دیگران متأثر نمی‌شود و از کمالاتی روحی چون دلسوزی، همدردی، ‌مهر و عطوفت، تضرع در پیشگاه خداوند محروم می‌گردد.

۲۳ـ وعَنْ أَبِي هُرَيْرَةس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَخْطَأَ خَطِيئَةً نُكِتَتْ فِي قَلْبِهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ، فَإِنْ نَزَعَ وَاسْتَغْفَرَ وَتَابَ، صُقِلَ قَلْبُهُ وَإِنْ عَادَ زِيدَ فِيهَا حَتَّى تَعْلُوَ عَلَى قَلْبِهِ وَهُوَ الرَّانُ الَّذِي ذَكَرَهُ اللَّهُ.﴿كَلَّاۖ بَلۡۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ ١٤﴾[المطففين: ۱۴] (ترمذی و نسائی) «از ابوهریرهس‌روایت است رسول الله صفرمودند: هرگاه انسان مرتکب گناهی شود نکته سیاهی بر قلبش می‌افتد و اگر باز آمد، استغفار و توبه نمود، قلبش پاک می‌گردد ولی اگر باز هم گناه کرد، نکته سیاه افزون می‌گردد، تا این‌که قلبش را می پوشاند وآن همان (ران ) است که خداوند می‌فرماید: (نه هرگز! اصلاً کردار پلید و زشت آن‌ها) دل‌هایشان را زنگ آلود کرده است».

آری به علت تکرار ارتکاب معاصی و ضعف ایمان و نبودن وجدان قلب سیاه و تاریک گشته، نور بصیرت و زشتی گناه از بین رفته برای اقدام هر نوع تبهکاری راه هموار می‌گردد.

چون امیر المؤمنین عمر بن الخطابسشاگرد مجرب و دلسوز مکتب رسول اللهصتبهکاری و زیان‌های جبران ناپذیر گناه و معاصی را درست درک کرده بود همیشه مسئولان کشوری خود را هر چه بیشتر به تقوی و پرهیزکاری و دروی جستن از گناه و معاصی توصیه اکید می‌فرمود و از آن جمله خطاب وی به فرمانده لشکر اسلام حضرت سعد بن ابی وقاص است هنگامی که او را برای جهاد با بزرگترین ابر قدرت جهان در آن زمان، ‌ایران اعزام داشت،‌ او را اینگونه توصیه فرمود: وَآمُرُكَ وَمنْ مَعَكَ أَن تَكُونُوا أَشَدَّ احتِرَاسَاً مِنَ المَعَاصِي مِنْكُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ فَإِنَّ ذُنُوبَ الجَيْشِ أَخْوَفُ عَلَيْهِمْ مِنْ عَدِوِّهِمْ وَإِنَّمَا يُنْصَرُ المُسْلِمُونَ بِمَعْصِيَةِ عَدوِّهِمْ للهِ وَلَولا ذَلِكَ لَمْ يَكُنْ لَنَا بِهِمْ قَوَّةٌ لِأَنَّ عَدَدَنَا لَيْسَ كَعَدَدِ هِمْ وَلا عُدَّتَنَا كَعُدَّتِهِمْ.

«من به تو و همراهانت دستور می‌دهم که بیشتر از دشمن از گناهان بترسید، زیرا گناه ارتشیان از دشمنانشان خطرناکتر است و بدون شک مسلمانان بر دشمنانشان پیروز می‌گردند، چون آن‌ها نافرمان خداوند هستند و اگر چنین نبود، ما هرگز بر آنان غالب و پیروز نمی‌شدیم، زیرا تعدادمان کمتر و آمادگی و تجهیزات مان از آن‌ها ناقص‌تر است.