د: زیادهروی در بخشش
فرد مسلمان در بخشندگی و سخاوت اعتدال و میانه روی را از دست ندهد، آبرو و حیثیت خود و افراد تحت تکفل خویش را تأمین نماید و آنچه باقی میماند در راه دین و مصالح جامعه و نیاز مندیهای مردم خرج و انفاق کند و همانگونه که بخل از نظر اسلام محکوم است زیاده روی در انفاق نیز چنین است خداوند میفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ يُسۡرِفُواْ وَلَمۡ يَقۡتُرُواْ وَكَانَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ قَوَامٗا ٦٧﴾[الفرقان: ۶۷]. «(بندگان شایسته خداوند) کسانی هستند که هنگام انفاق اسراف نمیکنند و بخل نمیورزند، بلکه میانهرو و معتدل میباشند».
یک پرسش و پاسخ آن:
قبلا ذکر شد که ایثار گری در بخشش و انفاق از بهترین انواع سخاوت است و در اینجا از زیاده روی در انفاق منع شده است پس در میان این دو موضوع توافق چگونه است؟
پاسخ: بدون شک رعایت میانهروی در بخشندگی و انفاق یک قانون کلی برای سخاوت است، ولی ایثار و از خودگذشتگی یک نوع انفاق استثنائی و فوق العاده است که با شرایط زیر نیکو و از بهترین انواع سخاوت به شمار میرود.
الف: ایثارگری در جائی است که یک ضرورت فوق العاده رخ دهد مانند؛ گرسنگی، تشنگی، بیماری یا از بین رفتن آبرو و حیثیت فقیر و...
ب: شخص ایثارگر میتواند فقط از حق خود گذشت نموده به دیگران کمک و تعاون نماید و نمیتواند از حق دیگران ایثار کند مانند؛ پدر و مادر، همسر و شوهر، فرزند و... مگر اینکه آنان نیز خودشان بخواهند ایثارگری کنند.
ج: در صورتی ایثارگری پسندیده است که جان و حیثیت و آبروی خود انسان در خطر نباشد.