۱- سختی‌ها و مشکلات
امتحان الهی گاهی در قالب مشکلات، سختی‌ها و محرومیتها ظاهر می‌گردد، دل‌ها را به وحشت می‌اندازد، شکم‌ها را گرسنه می‌سازد دارائی‌ها را بر باد می‌دهد جانها را در خطر مرگ می افکند و محصولات را آفت می‌زند ولی وظیفه مسلمان در قبال این همه مشکلات و مقدارت الهی صبر و استقامت و پرهیز از جزع و فزع، ناشکری و بی تابی است، خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ ١٥٥﴾[البقرة: ۱۵۵]. «و قطعا شما را به چیزى از [قبیل] ترس و گرسنگى و کاهشى در اموال و جانها و محصولات مىآزماییم و مژده ده شکیبایان را».
و البته شما را به پاره‌ای سختی‌ها چون ترس، گرسنگی، زیان‌های مالی و تلفات جانی و آفات کشاورزی خواهیم آزمود، مژده باد بر آن‌که صبر پیشه می‌کنند.
سختی‌ها و مصائب معمولاً زمینه را مساعد می‌سازد که انسان به نیازمندی خویش بیشتر متوجه شده دست از غرور و سرکشی بردارد و با قلبی خاشع و خاضع هرچه بیشتر از دعوت پیامبران و مصلحان الهی و مبلغین دین استقبال نماید.