شرح ریاض الصالحین - جلد چهارم

۱۲۲- باب: حرام بودن لباس حریر (ابریشم) برای مردان و جواز پوشیدن آن برای زنان؛ و نیز حرام بودن نشستن بر حریر و تکیه زدن بر آن

۸۰۸- عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِس قال: قالَ رسُولُ اللهج: «لاَ تَلْبَسُوا الحريرَ، فَإنَّ مَنْ لَبِسهُ فِي الدُّنْيَا لَمْ يَلْبَسْهُ في الآخرةِ».[متفقٌ عليه] [صحیح بخاری، ش: ۵۸۳۴؛ و صحیح مسلم، ش: ۲۰۶۹]

ترجمه: عمر بن خطابسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «لباس ابریشمی نپوشید؛ زیرا هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید». [یعنی در آخرت از لباس ابریشمی محروم خواهد بود. [مترجم])]

۸۰۹- وَعَنْهُ قال: سَمِعْتُ رسُولَ اللهج يقول: «إنَّمَا يلبَسُ الْحَرِيرَ مَنْ لاَ خَلاَقَ لَهُ».[متفقٌ عليه] [صحیح بخاری، ش: ۵۸۳۵؛ و صحیح مسلم، ش: ۲۰۶۸]

وفي روايةٍ للبُخاري: «مَنْ لاَ خَلاَقَ لَهُ في الآخِرة».

ترجمه: عمر بن خطابسمی‌گوید: از رسول‌اللهجشنیدم که می‌فرمود: «فقط کسی لباس حریر می‌پوشد که هیچ بهره‌ای - در آخرت- ندارد».

در روایت بخاری آمده است: «...هیچ نصیبی در آخرت ندارد».

۸۱۰- وَعَنْ أَنَسٍس قال: قالَ رسُولُ اللهج: «مَنْ لَبِسَ الحريرَ فِي الدُّنْيا لَمْ يَلْبَسْهُ فِي الآخرَةِ».[متفقٌ عليه] [صحیح بخاری، ش: ۵۸۳۲؛ و صحیح مسلم، ش: ۲۰۷۳]

ترجمه: انسسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید».

۸۱۱- وَعَنْ عليٍّس قال: رأَيْتُ رَسُولَ اللهج أَخَذَ حَرِيرًا، فَجَعلَهُ في يَمِينِهِ، وَذَهَبًا فَجَعَلَهُ فِي شِمالِه، ثُمَّ قَال: «إنَّ هذَيْنِ حرَامٌ عَلى ذُكُورِ أُمَّتي».[روایت ابوداود با اِسناد حسن] [صحیح الجامع، ش: ۲۲۷۴؛ إرواء الغلیل، ش: ۲۷۷؛ و صحیح أبی داود، آلبانی، ش: ۳۴۲۲]

ترجمه: علیسمی‌گوید: رسول‌اللهجرا دیدم که پارچه‌ای ابریشمی برداشت و سمت چپ خود گذاشت و نیز قطعه‌ای طلا و آن را سمت چپش نهاد و فرمود: «این دو، بر مردان امت من حرام است».

۸۱۲- وعن أبي مُوسى الأشْعريِّس أنَّ رسُولَ اللهج قال: «حُرِّم لِبَاسُ الحَرِيرِ وَالذَّهَب عَلَى ذُكُورِ أُمَّتي، وَأُحِلَّ لإنَاثِهِم».[ترمذی این حدیث را روایت کرده و گفته است: حسن صحيح می‌باشد.] [صحیح الجامع، ش: ۳۱۳۷؛ غایة المرام، ش: ۷۷؛ آداب الزفاف، ص۱۵۰؛ و صحیح الترمذی، آلبانی، ش: ۱۴۰۴]

ترجمه: ابوموسی اشعریسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «لباس حریر و طلا، بر مردان امتم حرام و برای زنانشان حلال شده است».

۸۱۳- وعن حُذَيْفَةس قال: نَهَانَا النَّبيُّج أنْ نَشْرب في آنِيةِ الذَّهب وَالفِضَّة، وَأنْ نَأْكُل فِيهَا، وعَنْ لُبْسِ الحَرِيرِ وَالدِّيبَاج وأنْ نَجْلِس عَلَيْهِ.[روایت بخاري] [صحیح بخاری، ش: ۵۸۳۷؛ پیش‌تر روایتی به همین مضمون به‌شماره‌ی ۷۸۱ از حذیفهسذکر شد که در صحیحین آمده است]

ترجمه: حذیفهسمی‌گوید: پیامبرجما را از نوشیدن و خوردن در ظروف طلا و نقره و نیز از پوشیدن انواع ابریشم و دیبا و نشستن بر آن منع نمود.

شرح

«حرام بودن لباس حریر (ابریشم) برای مردان و و نیز حرام بودن نشستن و تکیه زدن بر آن». سه مورد شد: تحریم لباس حریر، حرام بودن نشستن بر آن و نیز حرام بودن تکیه زدن بر آن. مؤلفقاطعانه یادآور شده که لباس حریر برای مردان حرام است؛ دلیلش، احادیثی‌ست که از عمر بن خطاب، علی بن ابی‌طالب، انس بن مالک، ابوموسی اشعری و حذیفه بن یمانشذکر کرده است. همه‌ی این احادیث، نشان‌گر حرام بودن طلا و لباس ابریشم برای مردان است.

در حدیث عمر بن خطابسآمده است: «فقط کسی لباس حریر می‌پوشد که هیچ بهره‌ای در آخرت ندارد». از این‌رو برخی از علما بر این باورند که هر کس در دنیا لباس حریر بپوشد، وارد بهشت نمی‌شود. زیرا در این حدیث آمده است: چنین شخصی هیچ نصیبی در آخرت ندارد.

پیامبرجهم‌چنین فرموده است: «هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید». یعنی وارد بهشت نخواهد شد. اما برخی از علما گفته‌اند: وارد بهشت می‌شود، ولی از لباس حریر محروم خواهد بود؛ گرچه بهشتیان، لباس حریر می‌پوشند. لذا کسی که در دنیا لباس ابریشم می‌پوشد، حتی اگر به بهشت برود، از این لباس محروم می‌گردد و لباس دیگری خواهد پوشید. این در صورتی‌ست که توبه نکند؛ اما هرکس در دنیا توبه نماید، الله متعال گناهانش را می‌آمرزد. همان‌گونه که خود می‌فرماید:

﴿قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ ٥٣﴾ [الزمر: ٥٣]

بگو: ای بندگان من که با زیاده‌روی در گناهان به خویشتن ستم کرده‌اید! از رحمت الله ناامید نباشید. بی‌گمان الله، همه‌ی گناهان را می‌آمرزد.

این، حکم پوشیدن حریر یا ابریشم طبیعی‌ست که از کرم ابریشم فرآوری می‌گردد؛ اما پوشیدن حریر مصنوعی حرام نیست. البته بهتر است که مردان از پوشیدن حریر مصنوعی نیز بپرهیزند؛ زیرا پوشیدن چنین لباس‌هایی برای مرد که باید لباسش با جنس او هم‌خوانی داشته باشد، مقداری سبک و زننده است. با این حال، حریر مصنوعی برای مردان، حرام نیست. یعنی ایرادی ندارد که مرد، کلاه شب و لباس خوابش از حریر مصنوعی باشد؛ اما شایسته نیست که لباس بیرون یا لباس رسمی‌اش، از حریر مصنوعی باشد. زیرا شاید کسی که آن را می‌بیند، تصور کند حریر طبیعی‌ست و بدین‌سان حریر طبیعی را برای مردان، جایز بپندارد یا چه‌بسا با این تصور نادرست که حریر طبیعی برای مردان جایز است، خود نیز حریر طبیعی بپوشد. لذا بهتر است که مردان از پوشیدن حریر مصنوعی خودداری کنند.

طلا نیز برای مردان، حرام و برای زنان، جایز است؛ زیرا زن‌ها به منظور خودآرایی برای شوهران خود به طلا نیاز دارند. استفاده از حلقه یا انگشتر طلا برای مردان حرام است؛ اما برای زنان جایز است. به شرطی که این کار، مبتنی بر عقیده یا باور خاصی نباشد؛ مثلاً زن با این پندار، حلقه یا انگشتر به دست نکند که این کار، او را نزد شوهرش محبوب‌تر می‌گرداند. لذا اگر فقط به‌قصد خودآرایی برای شوهر باشد و مبتنی بر عقیده یا باوری خاص نباشد، یک انگشتر به‌شمار می‌آید که به دست کردن آن، ایرادی ندارد.