باب اول: معنی و مفهوم یا تقسیم صحابه نزد اهل سنت و روافض دوازده‌امامی
تیجانی (هدایت‌یافته)! سخن خود برای رسیدن به حق را حول وحوش موضوع بسیار مهمی که همانا هسته اصلی اختلاف میان اهل سنت و روافض می‌باشد و خط امتیاز میان این دو گروه به حساب می‌آید، آغاز نموده است و آن گفتگو پیرامون زندگی اصحاب رسول اکرم جاست. تیجانی، دیدگاه اهل سنت و شیعه امامیه را درباره تقسیم صحابه، مفهوم و معنی آن سر فصل سخن خود قرار داده می‌گوید: «وقد استنتجت من خلال الحدیث مع علماء الشیعة أنّ الصحابة فی نظرهم ینقسمون إلى ثلاثة أقسام»یعنی از گفتگو با علمای شیعه به این نتیجه رسیدم که صحابه از دیدگاه شیعه به سه دسته تقسیم می‌شوند.
دسته اول: بهترین آنان، یعنی کسانی که خدا و رسولش را بمعنی واقعی کلمه شناختند و با پیامبر اکرم جبرای جان دادن در راه اسلام بیعت کردند و با صدق و اخلاص در قول و عمل او را همراهی کردند و بعد از پیامبر اکرم جتغییر نکردند بلکه بر قول و قرار خود ثابت قدم ماندند، خداوند در جاهای متعدد در قرآن آنان را مورد ستایش قرار داده است و همچنین رسول اکرم جدر موارد متعددی از آنان تمجید کرده است. شیعه نیز مانند اهل سنت از آنان به پاکی و نیکی یاد کرده، با دیده احترام به آنان می‌نگرد.
دسته دوم: آن عده از صحابه هستند که بدلیل تطمیع یا تخویف دین اسلام را پذیرفتند و از رسول الله جتبعیت کردند. این گروه بخاطر مسلمان شدن شان بر پیامبرجمنت می‌گذاشتند و در برخی موارد به او اذیت و ازار رسانده و به امر و نهی او عمل نمی‌کردند رای خود را در برابر نص صریح قرآن دخالت می‌دادند تا آنجا که قرآن گاهی آنان را مورد سرزنش قرار داده وگاهی آنان را تهدید کرده است. همچنین قرآن در آیات متعددی از رسوایی آنان سخن گفته و رسول اکرم جبارها آنان را هشدار داده است. شیعه این گروه را با ذکر اعمال و رفتار و بدون هیچ گونه تجلیل و تقدیر یاد می‌کند.
دسته سوم: از صحابه آنان‌اند که منافق بودند. بخاطر مکر و دسیسه علیه پیامبر ج، او را همراهی می‌کردند، با اسلام و مومنین نزدیک شدند تا علیه آنان به مکر و حیله بپردازند. خداوند یک سوره کامل را به شرح حال آنان اختصاص داده است و در جاهای متعددی از آنان یاد کرده است. و به وسیله پایین‌ترین طبقه دوزخ آنان را تهدید کرده است. پیامبر جنیز درباره آنان سخن گفته و مسلمین را از آنان بر حذر داشته است. هویت و مشخصات آنان را برای بعضی از یاران معرفی نموده است. اهل سنت و شیعه بر لعن و نفرین و تبری از آنان اتفاق نظر دارند [۸].
این بود دیدگاه شیعه پیرامون تقسیم صحابه بر اساس آنچه که تیجانی (هدایت شده) در کتاب خود ذکر کرده است. علاوه بر این تیجانی گروه خاصی از صحابه را که به خاطر قرابت با رسول اکرم جو خصوصیات اخلاقی و روحی روانی از دیگران ممتاز هستند نیز یاد آور شده است و آنان همان اهل بیت رسول الله جهستند [۹].
تیجانی (هدایت شده) در ادامه این بحث به بیان عقیده اهل سنت پیرامون صحابه پرداخته می‌گوید: اما اهل سنت با وجود احترام و اکرام نسبت به اهل بیت [۱۰]و اعتراف به فضیلت آنان، تقسیم مذکور را باور نداشته منافقین را جز صحابه نمی‌دانند. آنان بر این باورند که صحابه بعد از رسول الله جبهترین خلق خدا هستند ـ اگر تفاوتی میان آنان هست این تفاوت مبتنی بر سابقیت مسلمان شدن آنان و حسن امتحان و ازمایشی است که در راه اسلام از آنان گرفته شده است. بدین ترتیب در درجه اول برتری از آن خلفای راشدین سپس از آن شش نفری است که در زمره عشره مبشره (یعنی دهه نفری که رسول اکرم جدر دنیا وعده و نوید بهشت را به آنان داده است) قرار دارند [۱۱]. این است عقیده اهل سنت پیرامون صحابه بر اساس اظهارات جناب تیجانی.
اینک قبل از اینکه دیدگاه شیعه را در مورد تقسیم صحابه رد نموده بطلان آن را آشکار سازم. لازم می‌دانم به این بحث بپردازم که صحابی و منافق در لغت و اصطلاح به چه کسی گفته می‌شود؟ سپس باید روشن شود که مقصود از تقسیمات شیعه امامیه آن چنان‌که در کتب مرجع آنان ذکر شده چه کسانی از صحابه هستند ـ تا حقیقت برای خواننده خواه شیعه باشد یا سنی روشن گردد. و در پایان هم به نقد و بررسی تقسیمی که شیعه امامیه از صحابه کرده‌اند، می‌پردازم.
[۸] ثم اهتدیت ص (۷۸-۷۹) و آنگاه هدایت شدم ص (۱۲۵-۱۲۶). [۹] همان کتاب ص (۷۹) و آنگاه هدایت شدم ص (۱۲۶). [۱۰] تضادگویی جناب تیجانی را در مباحث آینده جایی که او از اهل بیت دفاع می‌کند خواهید دید که می‌گوید: اهل سنت هیچ گونه احترامی برای اهل بیت قائل نیستند. [۱۱] همان کتاب ص (۷۹) متاسفانه این عبارت را در کتاب فارسی نیافتم.